علل دچار شدن به افسردگي بعد از زايمان

پژوهشگران هنوز موفق به كشف علت دقيق افسردگي پس از زايمان نشده‌اند. با اين حال بسياري از متخصصان معتقدند اين اختلال بر اثر تركيبي از عوامل مختلف ايجاد مي‌شود. عواملي نظير تغييرات هورموني و شيمايي بدن در بارداري، رويدادهاي استرس‌زا، مشكلات عاطفي در ارتباط با همسر، عدم دريافت حمايت از جانب خانواده، سابقه قبلي بروز افسردگي و … شما را در برابر اين مشكل آسيب پذير كرده و احتمال بروز آن را بيشتر مي‌كند. نگراني‌هاي تربيت و بزرگ‌كردن فرزند در اين ميان به افسردگي بعد از زايمان دامن مي‌زند.

افسردگي پس از زايمان چه علائمي دارد؟

توجه داشته باشيد كه همه علائم در يك فرد ظهور پيدا نمي‌كنند و شدت آن‌ها از فردي به فرد ديگر متفاوت است. در صورت تجربه علائم زير به يك متخصص روانشناس مراجعه كنيد تا تشخيص و درمان، درست و به موقع انجام شود و از بروز مشكلات بعدي جلوگيري شود. در صورتي كه اين علائم تحت درمان قرار نگيرند مي‌توانند ماه‌ها و يا حتي سال‌ها در شما باقي بمانند. افسردگي پس از زايمان با علائم و نشانه‌هاي خاصي ظهور مي‌كند كه موارد زير را شامل مي‌شود:

– احساس نااميدي، بي‌ارزشي و يا داشتن احساس گناه؛ 

– ايجاد تغييراتي در اشتها نظير بي‌اشتهايي يا پراشتهايي؛

– لذت نبردن از چيزهايي كه قبلاً به آن‌ها علاقه‌مند بوده‌ايد؛

– داشتن افكاري مربوط به آسيب زدن به خود يا كودك؛

– داشتن افكار تكرار شونده در مورد مرگ و خودكشي؛

– داشتن خلق غمگين يا تغييرات خلقي شديد؛

– بي انرژي بودن و احساس خستگي شديد؛

– تحريك‌پذير شدن و احساس خشم شديد؛

– ناتواني در به خواب رفتن يا خوابيدن زياد؛

– مشكل در برقراري ارتباط با نوزاد؛

– گوشه‌گيري از خانواده و دوستان؛

– گريه كردن هاي زياد؛

– بي‌قراري و اضطراب. براي اطلاع از ديگر علائم افسردگي كليك كنيد.

افسردگي پس از زايمان | علائم سايكوتيك

برخي از زنان، به‌خصوص آن‌هايي كه سابقه و زمينه افسردگي را در خانواده خود دارند، ممكن است به افسردگي پس از زايمان به صورت شديدتري دچار شوند و علائم سايكوز نظير هذيان و توهم را نيز تجربه كنند. اين علائم معمولاً يك هفته پس از زايمان ظهور مي‌كنند. خوشبختانه افسردگي پس از زايمان با علائم سايكوتيك وضعيت بسيار نادري است و بسيار كم اتفاق مي‌افتد. اما خوب است با علائم آن آشنا باشيد؛ چرا كه افسردگي پس از زايمان همراه با علائم سايكوتيك وضعيت بسيار اورژانسي محسوب مي‌شود و به دليل احتمال خطر جاني براي مادر و كودك نيازمند دريافت خدمات حرفه‌اي فوري از جمله مراجعه به روان پزشك و روان شناس است. برخي از اين علائم به شرح زير است:

– احساس گيجي و ناتواني در جهت‌يابي درست؛

– تلاش براي صدمه زدن به خود يا كودك؛

– داشتن افكار وسواسي در مورد نوزاد؛

– پارانوييد يا احساس بدبيني مفرط؛

– بي‌قراري و احساس انرژي زياد؛

– ايجاد اختلالاتي در خواب؛

– تجربه هذيان و توهم.

افسردگي پس از زايمان | چه زماني بايد به متخصص مراجعه كنيد؟

در اوايل به دنيا آمدن فرزند اكثر مادران تا حدودي خلق غمگين را تجربه مي‌كنند كه به آن سندروم بيبي بلو (baby blue) گفته مي‌شود. اما اگر علائم شدت بيشتري پيدا كنند و منجر به اختلال در عملكرد شما شوند حتماً بايد به يك روانشناس مراجعه كنيد. موارد زير نمونه‌هايي از شرايطي هستند كه در صورت بروز هركدام از آن‌ها مراجعه به متخصص ضرورت دارد.

– داشتن افكار مرتبط با آسيب به خود و كودك

– تشديد علائم به جاي روند رو به بهبودي

– پايدار ماندن علائم بيش از دو هفته

– دشواري در انجام وظايف مادرانه

– ناتواني در انجام وظايف روزانه

آيا مردان نيز دچار افسردگي پس از زايمان مي‌شوند؟

افسردگي بعد از زايمان در برخي از مرداني كه به تازگي و به خصوص براي اولين بار پدر مي‌شوند نيز، اتفاق مي‌افتد. علائم مربوط به افسردگي در مردان با علائم افسردگي در زنان تقريباً مشترك است و مي‌تواند مواردي نظير غمگيني، احساس خستگي مفرط، اضطراب، ايجاد تغييراتي در خواب و اشتها را شامل شود.

عواملي نظير سن كم هنگام پدر شدن، سابقه افسردگي قبلي، درگيري با مشكلات عاطفي و مالي، مردان را نسبت به بروز افسردگي پس از به دنيا آمدن فرزند آسيب‌پذير مي‌كند. همان طور كه در مورد مادر گفته شد افسردگي پدر نيز رابطه با نوزاد را تحت تأثير قرار خواهد داد و منجر به دشواري در انجام وظايف پدرانه مي‌شود. در نتيجه افسردگي پس از زايمان در مردان نيز بايد جدي گرفته شود و درمان‌هاي روان شناختي مناسب براي آن‌ها صورت بگيرد.

درمان افسردگي بعد از زايمان

با توجه به شدت و نوع علائم افسردگي پس از زايمان روش‌هاي مختلفي در درمان اين اختلال مورد استفاده قرار مي‌گيرد. روان شناسان معمولاً با استفاده از روش درمانِ شناختي رفتاري تلاش مي‌كنند تا اين مشكل را برطرف سازند. گاهي اوقات ممكن است ميزان اضطراب و افسردگي مادر به حدي باشد كه آمادگي شركت در جلسات روان درماني يا مشاوره را نداشته باشد؛ در اين شرايط روان شناس ابتدا فرد را براي كمك به كاهش علائم اضطراب به روان‌پزشك ارجاع مي‌دهد تا درمان‌هاي دارويي با استفاده از داروهاي ضدافسردگي و ضد اضطرابي مناسب براي مادر تجويز شود. اگر درمان دارويي هم‌زمان با روان‌درماني انجام شود ميزان تأثيرگذاري آن دو چندان خواهد شد و درمان موثرتر خواهد بود. براي اطلاع بيشتر از داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه افسردگي پس از زايمان مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: افسردگي پس از زايمان