تاب آوري چيست و به چه معنا است؟

در يك تعريف ساده، تاب آوري به معناي توانايي ذهني براي سازگار شدن با شرايط موجود است. اين توانايي باعث مي‌شود فرد علي‌رغم مشكلات و فشاري كه احساس مي‌كند همچنان به‌عنوان يك فرد فعال در جامعه باقي بماند.

براي اطلاع بيشتر در زمينه مهارت هاي زندگي كليك كنيد.

تاب آوري چيست و ويژگي‌هاي تاب آوري

از ويژگي‌هاي تاب آوري مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1. چند بعدي بودن

تاب آوري يك توانايي جسمي-رواني-اجتماعي است. به اين معنا كه شرايط جسمي، روحي و محيط اجتماعي فرد در ميزان تاب آوري وي تأثيرگذار خواهد بود. افرادي كه به لحاظ شرايط جسماني در وضعيت مطلوبي قرار دارند، از مشكلات روحي و بيماري رواني خاصي رنج نمي‌برند، حاميان خوبي در اطرافشان دارند و توانايي بالاتري براي تاب ‌آوري در شرايط سخت خواهند داشت.

2. داشتن منابع محيطي بيشتر

به ميزاني كه منابع محيطي بيشتري در اختيار فرد قرار داشته باشد، تاب آوري بالاتر خواهد بود. اين منابع محيطي مي‌تواند طيف وسيعي از عوامل ازجمله دسترسي به متخصصين، دسترسي به منابع مالي، سيستم حمايتي مطلوب در خانواده و آشنايي با افرادي كه چنين شرايطي را تجربه كرده‌اند را شامل شود. براي مثال فرض كنيد يك فرد به بيماري سختي مبتلا است. تحمل چنين شرايطي براي فردي كه امكان تبادل‌نظر با متخصصين مختلفي را دارد و يا به لحاظ مالي در شرايط مطلوبي است، بسيار راحت‌تر از فردي است كه در يك منطقه دورافتاده زندگي مي‌كند و امكانات چنداني براي استفاده از متخصصين و يا صحبت با افرادي كه تجربيات مشتركي داشته باشند ندارد.

3. تأثيرپذيري از عوامل مختلف از ويژگي‌هاي تاب آوري

با توجه به نوع مشكل پيش‌آمده، عواملي نظير جنسيت، سن و يا تجربيات پيشين زندگي، در ميزان تاب آوري فرد اثرگذار خواهد بود. براي مثال تحمل يك شكست عاطفي در سنين نوجواني كمتر از بزرگ‌سالي است. درعين‌حال، زنان به‌طوركلي نسبت به مسائل عاطفي آسيب‌پذيرتر هستند. اگر فرد در طول زندگي خود، تجربيات بسياري در زمينه مشكل پيش‌آمده به دست آورده باشد بهتر مي‌تواند با شرايط جديد كنار بيايد.

4. اكتسابي بودن

تاب آوري، ويژگي خاصي نيست كه از ابتداي تولد در فرد وجود داشته باشد و مي‌توان اين توانايي را با استفاده از راهكارهايي در فرد ايجاد كرد.

5. متغير بودن

بر اساس نظر اكثر روانشناسان، همه افراد در ايامي از زندگي خود تاب آوري بالايي داشته‌اند و در برخي ايام، تاب آوري كاهش مي‌يابد. عواملي نظير شدت فشار و اهميت مسائل، يكي از ويژگي‌هاي تأثيرگذار بر بالا بودن و يا افت ميزان تاب آوري فرد است.

تاب آوري چيست و راهكارهايي براي بالا بردن تاب آوري

با استفاده از راهكارهاي زير مي‌توانيد تاب آوري خود را بالا ببريد:

1. ارتباطات اجتماعي

ارتباط با ديگران يكي از عوامل مهمي است كه شما را در روزهاي سخت، مقاوم نگه مي‌دارد. بااين‌حال افرادي كه با آن‌ها ارتباط برقرار مي‌كنيد، مي‌بايست ويژگي‌هاي مشخصي را داشته باشند. آن‌ها بايد با شما همدل و دلسوزتان باشد و بتوانيد در روزهاي سخت به آن‌ها تكيه كنيد. برخي از افراد براي دست‌يابي به چنين منظوري، وارد گروه‌هايي مي‌شوند كه شرايط مشابهي با آن‌ها دارند. براي مثال در شرايط خاص، عضويت در تشكل‌هاي مردمي كه از افراد همدرد شما تشكيل‌شده بسيار كمك‌كننده خواهد بود. پژوهش‌هاي بسياري نشان داده كه بيماران فعال در انجمن‌هاي مربوط به بيماري و يا معتاداني كه در گروه‌هاي غيررسمي عضو مي‌شوند بهبودي بيشتري را نشان خواهند داد. تنها لازم است كه اين گروه‌ها از افرادي با شرايط مشابه خودشان ايجادشده باشد. براي آگاهي بيشتر از مهارت هاي ارتباطي كليك كنيد.

2. ‌سلامتي جسم و روان

داشتن يك بدن و اعصاب سالم، در روزهاي سخت خيلي به كمكتان مي‌آيد. تلاش كنيد تا سلامت خود را حفظ كنيد. عادات غذايي مناسب، خواب كافي و برنامه ورزشي مناسب از جمله عواملي هستند كه به‌سلامت جسم شما كمك زيادي مي‌كنند.

انجام تمرينات يوگا، توجه آگاهي، تدارك ديدن برنامه‌هايي براي اوقات فراغت و دور شدن از دغدغه‌ها، به شما كمك مي‌كند تا فشار رواني خود را كاهش داده و فرصتي براي ترميم دستگاه عصبيتان فراهم كنيد. همواره به خاطر داشته باشيد كه استفاده از داروهاي آرام‌بخش و يا مواد مخدر، اگرچه مي‌تواند براي مدت كوتاهي شما را آرام كند اما مشكلات بسياري را برايتان به دنبال خواهد آورد.

3. يك هدف براي زندگي‌تان در نظر بگيريد

همه ما در زندگي متوجه اين مسئله شده‌ايم كه انگيزه و اميد براي رسيدن به يك هدف مشخص به ما در جهت تاب آوردن سختي‌ها كمك خواهد كرد. در مقابل افرادي كه هدف و برنامه خاصي براي زندگي‌شان ندارند، در مواجهه با مشكلات به‌راحتي فرو مي‌ريزند. سعي كنيد براي زندگي‌تان اهداف و ارزش‌هايي به وجود آوريد و خودتان را مقيد به حركت در اين زمينه نماييد. البته مي‌بايست به اين نكته توجه كنيد كه يافتن هدف و معنا براي زندگي، چيزي نيست كه از بيرون به شما منتقل شود. اهداف مي‌بايست يك ارزش دروني براي شما داشته باشند. به همين خاطر زماني را با خودتان خلوت كنيد و به آنچه دوست داريد بينديشيد. تصور خودتان در 5 سال آينده، يك راهكار مفيد براي شناسايي ارزش‌هايتان خواهد بود.

4. تفكر سالم

روانشناسان معتقدند افكار شما، احساسات و رفتار شما را خواهند ساخت. درنتيجه اگر افكار سالمي داشته باشيد، احساسات، رفتار و به دنبال آن تاب آوري بالايي نيز خواهيد داشت. همواره به‌صورت هوشيارانه به ذهن و افكار خود توجه كنيد. سعي كنيد از شيوه‌هاي تفكري كه مشكلات را بزرگنمايي كرده و به‌صورت فاجعه در نظر مي‌گيرند، دوري‌كنيد.

5. معنويت

اعتقاد به يك نيروي ماورايي كه به شما در حل مشكلات كمك مي‌كند، يك باور بسيار ايمني‌بخش در مواجهه با شرايط نامطلوب است. تحقيقات نشان مي‌دهند افرادي كه به چنين نيرويي اعتقاد دارند در مواجهه با سختي‌ها عملكرد بهتري خواهند داشت.

6. كمك بگيريد

بسياري از مواقع، در هنگام مواجهه با مشكلات، ما نياز داريم تا از كمك يك متخصص بهره بگيريم و يا افرادي باشند كه برخي از مسئوليت‌هاي ما را براي مدتي برعهده بگيرند تا بتوانيم با فراغ بال بيشتري به مشكلات توجه كنيم. شما هم مي‌توانيد با استفاده از اين راهكار، حجم دغدغه‌هاي ذهنيتان را كم كنيد و به مسائل جدي‌تر بپردازيد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

كمال گرايي در تاب آوري

برخي از افراد باور دارند كه همواره مي‌بايست مسائل و مشكلات مختلف را به‌تنهايي به دوش بكشند و از عهده حل كردن همه‌چيز به‌تنهايي بربيايند. به خاطر داشته باشيد كه ظرفيت‌هاي انسان نامحدود نيست و همه ما، حق‌ داريم در شرايطي به خودمان آسان‌تر گرفته و از ديگران كمك بخواهيم. 

سؤالات متداول

چگونه مي‌توانيم تاب آوري را در خود پرورش دهيم؟

پيدا كردن معنا در زندگي، اعتقاد به مسائل معنوي، برخورداري از يك شيوه تفكر منطقي و همچنين سلامت جسم و روان ازجمله راهكارهاي مفيد در اين زمينه هستند.جهت كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي‌توانيد از خدمات مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران بهره‌مند شويد.

منبع: تاب آوري چيست