وسواس شستشو چيست؟

وسواس شستشو يكي از انواع وسواس فكري عملي است و در دسته‌ي اختلالات رواني و اضطرابي محسوب مي‌شود؛ چرا كه زندگي روزمره‌ي فرد را مختل مي‌كند. در وسواس فكري عملي افراد دچار افكار آزاردهنده‌اي مي‌شوند كه براي از بين بردن اضطراب ناشي از اين افكار دست به فعاليت‌هاي خاصي مي‌زنند. در وسواس شستشو فرد دائماً با افكاري در مورد آلوده بودن وسايل درگير است و اين افكار موجب اضطراب و پريشاني او مي‌شوند. در نتيجه فرد براي دست يابي به احساس آرامش به شستشو و تميزكاري افراطي دست مي‌زند تا مطمئن شود كه آلودگي‌ها و ميكروب‌ها از بين رفته است.

ويژگي‌هاي وسواس تميزي

وسواس شستشو مي‌تواند رفتارهايي نظير شستن مكرر دست‌ها را شامل شود. معمولاً افراد مبتلا به وسواس براي شستشو آداب مخصوصي دارند. براي مثال ممكن است كه هر انگشت را با دقت زياد بشويند و يا زير هركدام از ناخن‌ها را يكي يكي با آب تميز كنند. به همين دليل يكي از ويژگي‌هاي رايج در افراد مبتلا به وسواس شستشو اين است كه دست‌هاي قرمزي و حساسي دارند كه در واكنش به شستشوي افراطي اين گونه شده است.

افرادي كه مبتلا به وسواس شستشوي بسيار شديد هستند ممكن است آنقدر شستن را ادامه دهند كه حتي پوست دستشان به طور كلي آسيب ديده و دچار زخم و خونريزي شود. هم چنين استفاده بسيار زياد از انواع ضدعفوني كننده‌ها نيز در مبتلايان به اين اختلال بسيار بالاست كه اين مسئله نيز مي‌تواند منجر به بروز انواع مشكلات پوستي شود.

انواع وسواس شستشو

وسواس شستشو تنها به شستن افراطي دست‌ها محدود نمي‌شود. افراد مبتلا به وسواس شستشو به طور كلي در مورد آلوده بودن و كثيفي وسايل اشتغال ذهني دارند. اين مسئله باعث مي‌شود كه به انواع شستشوهاي طولاني دست بزنند. براي مثال اين افراد ممكن است زمان زيادي را در روز به حمام رفتن، دستشويي رفتن، مسواك زدن و به طور كلي تميز كردن خود اختصاص مي‌دهند.

علاوه بر شستشوي زياد مبتلايان به اين وسواس ممكن است كارهايي براي پيشگيري از آلوده شدن نيز انجام دهند. براي مثال پوشيدن دستكش يا استفاده از دستمال كاغذي هنگام دست زدن به وسايلي نظير دستگيره‌ها در اين افرا د بسيار ديده مي‌شود.

تشخيص وسواس شستشو

فردي كه ابتلا به وسواس شستشو دارد پيش از هر چيز افكاري آزاردهنده و تكراري  در مورد كثيفي و آلودگي محيط دارد. او براي زدودن اين افكار زمان بسيار طولاني از روز را صرف شستشو و پاكيزه نگه داشتن وسايل مي‌كند. زماني شستشو به عنوان اختلال در نظر گرفته مي‌شود كه عملكرد روزانه فرد آسيب ببيند و در ابعاد مختلف زندگي با مشكلاتي رو به رو شود. براي آنكه بتوانيد در مورد شدت، علل و علائم مشكل خود به تشخيص دقيقي دست يابيد لازم است كه به يك روانشناس باليني مراجعه كنيد. در اين زمينه مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران خدمات تخصصي ارائه مي‌دهد.

درمان وسواس شستشو

براي درمان وسواس شستشو انواع روش‌هاي روان درماني و دارودرماني مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه در ادامه به هريك از آن‌ها به طور جداگانه‌اي پرداخته‌ايم.

درمان وسواس شستشو | روان درماني

رايج‌ترين روشي كه براي درمان وسواس شستشو به كار گرفته مي‌شود درمان شناختي رفتاري است. در اين رويكرد روانشناس افكار بيمارگون مراجع را بررسي كرده و به او كمك مي‌كند تا بتواند آن‌ها را اصلاح كند. علت پرداختن به افكار در درمان شناختي رفتاري اين است كه فرض اصلي آن است كه ريشه تمام رفتارهاي مخرب و احساسات ناخوشايند را بايد در افكار جست و جو كرد.

در كنار بررسي افكار ناسازگار درمانگر به فرد كمك مي‌كند تا از يكسري راهكارهاي رفتاري براي بهبودي خود استفاده كند. براي مثال مراجع در روند جلسات قادر خواهد شد تا به تدريج با عوامل گوناگوني كه از نظرش آلوده يا كثيف بوده مواجه شود و در آن لحظه با به كار بردن تكنيك‌هاي آرام سازي، واكنشي سالم را جايگزين رفتارهاي افراطي كند.

درمان وسواس شستشو | دارودرماني

شدت اختلال وسواس شستشو مي‌تواند از فردي به فرد ديگر متفاوت باشد. در افرادي كه به نوع شديد اين اختلال مبتلا هستند مراجعه به روانپزشك و دريافت دارو نيز در كنار روان درماني ضرورت پيدا مي‌كند. البته نكته مهم اين است كه دارودرماني به تنهايي نمي‌تواند موجب بهبودي فرد شود. به همين خاطر لازم است كه در كنار مصرف داروها روان درماني را نيز ادامه دهيد.

سؤالات متداول

– آيا اختلال وسواس ژنتيكي است؟

تحقيقات بسياري در مورد ريشه‌هاي وسواس صورت گرفته است. نتايج اين تحقيقات نشان مي‌دهند كه علت واحدي براي پيدايش وسواس وجود ندارد با اين حال مشخص شده است كه برخي ويژگي‌هاي ژنتيكي نيز مي‌توانند در اين مسئله دخيل باشند. به طور كلي بايد گفت كه وسواس از تعامل عوامل زيستي و آسيب پذيري رواني به وجود مي‌آيد.

– پزشكان براي وسواس معمولاً چه داروهايي تجويز مي‌كنند؟

انواع ضد افسردگي‌ها و آرام بخش‌ها ممكن است براي اين اختلال تجويز شوند. از جمله اين داروها مي‌توان به فلوكستين، سرترالين و پاروكستين اشاره كرد. مصرف سرخود اين داروها مي‌تواند عوارض جانبي بسياري داشته باشد. به همين خاطر لازم است كه حتماً براي دريافت آن‌ها به يك روانپزشك مراجعه كنيد و با انجام ارزيابي‌هاي دقيق داروهاي مناسب خود را بيابيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه وسواس شستشو مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع:وسواس شستشو