چرا دعواي والدين مشكل‌ساز است؟

جالب است بدانيد تحقيقاتي وجود دارد كه نشان مي‌دهد حتي كوكان 6 ماهه مي‌توانند تحت تأثير دعواهاي سخت بين والدين قرار بگيرند. از طرف ديگر اثرات منفي دعواي پدر و مادر تنها به كودك كم سن و سال محدود نمي‌شود و نوجوانان 19 ساله نيز از اين مسئله رنج مي‌برند وآسيب مي‌بينند. در واقع دعواي والدين مي‌تواند فرزندان خانواده در هر سني را آزار دهد. در ادامه به علل تأثيرگذاري دعواي والدين بر سلامت روان كودك اشاره خواهيم كرد:

1. آسيب‌پذيري بالاي كودكان از نظر عاطفي

دعواي والدين احساس امنيت كودك را خدشه‌دار مي‌كند و منجر به تضعيف شدن نگرش مثبت او نسبت به ثبات خانواده مي‌شود. كودكاني كه دائماً در معرض دعواي والدين قرار دارند دچار نگراني‌هاي زيادي مي‌شوند. براي مثال ممكن است كه آن‌ها دائماً در مورد اينكه آيا اين دعواها به طلاق مي‌انجامد يا نه دل‌مشغولي داشته باشند. هرچقدر دعواها غير قابل پيش بيني تر و شديدتر باشد امينت كودك را بيشتر تحت تأثير قرار مي‌دهد و منجر به آسيب‌هاي عاطفي بيشتري خواهد شد.

2. تحت تأثير قرار گرفتن رابطه والد-فرزندي

هنگامي كه تعارض‌ها شدت مي‌يابد والدين در فشار و استرس زيادي قرار مي‌گيرند. مادر و پدرها در اين شرايط از نظر رواني در وضعيتي نيستند كه بتوانند وقت كافي را براي كودك خود اختصاص دهند. علاوه بر اينكه كميت رابطه والد- فرزندي در اين شرايط تحت تأثير قرار مي‌گيرد، كيفيت رابطه نيز دستخوش تغييراتي مي‌شود. چرا كه والدين نمي‌توانند با صميمت و اشتياق سابق با فرزند خود رفتار كنند در حالي كه خود در حال دست و پنجه نرم كردن با هيجانات منفي بسياري هستند.

3. شكل گرفتن فضاي استرس‌زا در خانه

مشاهده دعواي دائمي يا شديد والدين براي كودكان به شدت استرس‌آور است. اين استرس بر سلامت جسم و روان تأثير مي‌گذارد و مي‌تواند در روند رشد اختلال ايجاد كند.

تأثيرات بلند مدت دعواي والدين بر فرزندان

تحقيقات طولي و بلند مدتي روي كودكاني كه تجربه مشاهده دعواي والدين را داشته‌اند انجام شده است. نتايج اين تحقيقات در مورد تأثيرات دعواي والدين به موارد زير اشاره دارد.

1. كاهش عملكرد شناختي ذهن بر اثر دعواي والدين

تحقيقات نشان مي‌دهد استرس شديدي كه اين كودكان تحمل مي‌كنند، مي‌تواند بر عملكرد شناختي آن‌ها تأثير بگذارد. محققان دريافتند هنگامي كه والدين دائماً با يكديگر بحث و دعوا مي‌كنند كودكان مشكلات بيشتري در تنظيم توجه و هيجانات را نشان مي‌دهند. هم چنين عملكرد آن‌ها در حل مسائل و سرعت  تشخيص آن‌ها نيز مي‌تواند آسيب ببيند.

2. افزايش مشكلات ارتباطي

كودكاني كه والدينشان دائماً با يكديگر دعوا دارند به احتمال بيشتري با ديگران با خصومت رفتار مي‌كنند. در واقع فرزندان شما الگوهاي رفتاري شما را تكرار مي‌كنند و شما مي‌توانيد اين مسئله را در نحوه برخورد آن‌ها با خواهر و برادرها يا دوستانشان مشاهده كنيد. آن‌ها ممكن است در آينده و براي برقراري روابط عاطفي با جنس مخالف نيز دچار مشكل شوند. چرا كه اعتماد آن‌ها در مورد زندگي زناشويي تحت تأثير قرار گرفته است.

3. افزايش مشكلات كودك در مدرسه از تأثيرات دعواي والدين

نتايج مطالعات نشان مي‌دهند كه افت تحصيلي ناگهاني و كاهش نمرات درسي در بچه‌هايي كه خانواده پرتنشي دارند بيشتر مشاهده مي‌شود. اين مسئله خصوص در نوجوانان دبيرستاني به وفور ديده مي‌شود.

4. افزايش احتمال سوءمصرف مواد در نوجواني

تحقيقات بسياري در اين زمينه صورت گرفته است كه نشان مي‌دهد زندگي كردن در خانواده‌اي كه هميشه در آن درگيري و اختلاف وجود دارد با مصرف غير عادي مواد و الكل همبستگي دارد. در حقيقت از آنجايي كه فرد نمي‌تواند به آرامش پايداري در زندگي دست پيدا كند به مواد يا الكل پناه مي‌برد و از اين طريق شادي‌هاي موقتي به دست مي‌آورد و به اين ترتيب در دام اعتياد گرفتار مي‌شود.

كاهش آسيب‌هاي مرتبط با دعواي والدين

ممكن است خواسته يا ناخواسته در طول زندگي مشتركتان دعواي سختي بين شما و همسرتان پيش بيايد و فرزندتان نيز شاهد آن باشد. براي آنكه بتوانيد اثرات منفي اين جريان را كاهش دهيد مي‌توانيد از راهكارهاي زير استفاده كنيد:

1. با كودك در مورد آنچه اتفاق افتاده صحبت كنيد

با وجود اينكه لازم نيست جزئيات اختلافاتتان را با كودك در ميان بگذاريد يك جلسه خانوادگي تشكيل دهيد و به كودك بگوييد درست است كه كنترل دعوا در آن زمان از دست شما خارج شد اما هرگز اين‌گونه رفتار كردن را تائيد نمي‌كنيد و تلاش مي‌كنيد تا ديگر اتفاق تكرار نشود.

2. به كودك اطمينان خاطر دهيد

كودكان نگراني بسيار زيادي در مورد طلاق و جدايي والدين پيدا مي‌كنند. به همين خاطر لازم است كه به آن‌ها اطمينان خاطر دهيد كه تنها اختلافات جزئي در عقايد شما وجود دارد و دعواي شما به معناي قصد طلاق يا جدايي نيست.

3. در مورد دعواهاي خانوادگي براي كودك توضيح دهيد

كودكان از دعواي والدين بسيار وحشت‌زده مي‌شوند و ممكن است خود را مقصر اين اتفاق بدانند. لازم است براي آن‌ها توضيح دهيد اين بحث‌ها مي‌تواند در خانواده‌اي اتفاق بيفتد و ممكن است گاهي افراد كنترل خود را از دست دهند. اين دعواها نشانه اين نيست كه شما خانواده خود را دوست نداريد. لازم است براي حل اختلافات خود از مشاوره خانواده بهره‌مند شويد. مي‌توانيد براي كاهش آسيب‌هاي وارده به فرزندان با روانشناسان كودك در ارتباط باشيد. در اين زمينه متخصصان مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران خدمات تخصصي ارائه مي‌دهد.

سؤالات متداول

– آيا دعواهاي لفظي و به دور از پرخاشگري فيزيكي هم به همان ميزان آسيب‌رسان است؟

منظور از دعواي والدين تنها پرخاشگري‌هاي فيزيكي نيست. بلكه نحوه بحث كردن شما با يكديگر نيز مي‌تواند آسيب‌هاي جدي به فرزندتان وارد كند. ويژگي‌هاي دعواي مخرب والدين عبارت‌اند از: توهين كردن به يكديگر، تهديد ديگري به ترك كردن و رفتن، هرگونه پرخاشگري فيزيكي مثل پرت كردن وسايل، رها كردن و رفتن در ميان بحث .

– كودكاني كه دائماً دعواي والدين خود را مشاهده مي‌كنند بيشتر در معرض ابتلا به چه اختلالاتي هستند؟

انواع اختلالات رفتاري، اختلالات خوردن نظير بي‌اشتهايي عصبي، پرخوري عصبي، اضطراب و افسردگي از جمله اختلالاتي است كه اين كودكان در معرض آن قرار دارند.

براي دريافت مشاوره در زمينه دعواي والدين مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: دعواي والدين