نشانه‌هاي اختلال وسواس فكري عملي چيست؟

وسواس فكري عملي يكي از انواع اختلالات رواني است كه بر جنبه‌هاي مختلف زندگي فرد تاثير مي‌گذارد. در صورتي كه درمان نشود ممكن است مشكل ساز باشد. در ادامه به برخي از ويژگي‌هاي وسواس فكري عملي اشاره مي‌كنيم كه اين نشانه‌ها مي‌توانند از بسيار خفيف تا بسيار شديد بروز كنند.

نشانه‌هاي وسواس فكري

از نشانه‌هاي اختلال وسواس فكري وجود افكار، ايده‌ها و انگيزه‌هاي مزاحم و ناخواسته است كه ذهن را درگير مي‌كند و باعث ايجاد استرس و اضطراب در فرد مي‌شود. اين افكار شامل موضوعات مختلفِ جنسي، احساسي، هيجاني،‌ مالي مي‌شود. برخي از آن‌ها نيز ايده‌ها و انگيزه‌هايي هستند كه فرد تمايلي به تفكر درباره‌ي آن‌ها ندارد؛ مثلا نگراني بيش از اندازه از احتمال وجود بيماري يا عفونت در بدن، ترس شديد از آسيب ديدن خود يا ديگران،‌ استرس زياد براي نظرات ديگران، نگراني بيش از اندازه درباره‌ي مسائل عادي و روزمره زندگي و… .

نشانه‌هاي وسواس عملي

از نشانه‌هاي وسواس عملي نيز مي توان به داشتن رفتاري غيرقابل انعطاف و انجام دادن كارهاي تكراري و كليشه‌اي اشاره كرد. چنين كارهايي باعث كاهش اضطراب در افراد مبتلا به وسواس عملي مي‌شود، مثل شستن  بيش از حد دست‌ها. افراد مبتلا براي اطمينان از انجام يك كار آن را به صورت متوالي بررسي و چك مي‌كنند و يا اشياء را به صورت وسواس گونه‌اي مرتب مي‌كنند. در بيشتر مواقع وسواس فكري باعث ايجاد وسواس عملي مي‌شود و فرد مبتلا علائم هر دو را با هم تجربه مي‌كند.

علائم وسواس فكري عملي زمان و انرژي زيادي را از فرد مي گيرند و باعث مي‌شود تا رابطه‌هاي خانوادگي، اجتماعي و عاطفي فرد تحت تاثير قرار بگيرد. بنابراين درصورتي كه به وجود چنين اختلالي در خود يا ديگران شك كرديد بهتر است با روان‌شناس مشورت كنيد و براي درمان از متخصصان كمك بگيريد؛ چرا كه درمان وسواس بدون روش‌هاي روان‌درماني و به تنهايي امكان پذير نيست.

علل ابتلا به اختلال وسواس فكري و عملي

وسواس فكري عملي از جملات اختلالات اضطرابي است و عوامل گوناگوني در بروز اين اختلال نقش دارند كه مي‌توان با شناسايي آن‌ها از مبتلا شدن به اين اختلال و يا پيشروي آن جلوگيري كرد. برخي از علل ابتلا به وسواس فكري عملي شامل ژنتيك، سابقه‌ي خانوادگي، كمبود سروتونين، تغييرات جسماني و رواني، مشكلات دوران كودكي و يا شيوه‌ي تربيت والدين مي‌شود. در دوقلوهاي همسان اگر يكي از آن‌ها به اين اختلال مبتلا باشد احتمال مبتلا شدن ديگري نيز بالاست. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اضطراب و استرس كليك كنيد.

اختلالات مرتبط با وسواس فكري عملي

وسواس يكي از انواع اختلالات اضطرابي است و شامل موارد مختلفي مي شود:

اختلال بدريخت انگاري: فرد در اين نوع از اختلال بدن خود را زشت مي‌داند و از اندام خود راضي نيست؛ تمام تلاشش را مي‌كند تا بدنش را بيش از اندازه چاق يا لاغر كند كه باعث ايجاد مشكلات جسماني در فرد مي‌شود.

اختلال انباشتن و احتكار: در اين نوع از اختلال فرد مبتلا به صورت افراطي اشياء خاصي را جمع‌آوري مي‌كند و در صورتي كه با اين كار وي مخالفت شود به شدت واكنش نشان مي‌دهد.

اختلال مو كندن: در اين نوع از اختلال فرد موهاي سر يا بدن خود را مي‌كند و باعث مي‌شود تا موهايش به صورت سكه‌اي خالي شود، اين اختلال يكي از اختلالات شايع بين افراد است. از انواع اختلالات مرتبط مي‌توان وسواس پاكيزگي، وارسي كردن و اختلال وسواسي جبري را نام برد.

 پيامدهاي اختلال وسواس فكري عملي

اختلال وسواس فكري عملي به ابعاد مختلف زندگي فرد آسيب مي‌زند و باعث مي‌شود از نظر جسماني و رواني مشكلاتي برايش ايجاد شود، مثلا افرادي كه وسواس شستشو دارند ممكن است به اگزما، ناراحتي‌هاي پوستي يا كمردرد مبتلا شوند. اين افراد نمي‌توانند از زندگي خود لذت كافي ببرند زيرا اگر وسواس شديد داشته باشند از مسافرت يا مهماني رفتن اجتناب مي‌كنند به دليل اينكه معتقد هستند اين مكان‌ها پاكيزه و تميز نيستند.

ارتباط اجتماعي شخصي كه اين اختلال را دارد نيز آسيب مي‌بيند و باعث رنجش اطرافيان وي مي‌شود مثلا اگر با كسي قرار داشته باشند به دليل چك كردن متوالي قفل در زمان زيادي را از دست مي‌دهند و در اغلب اوقات نمي‌توانند به موقع به قرار خود برسند و در عملكرد شغلي، تحصيلي و غيره افت مي‌كنند. احساس خستگي مزمن، اتلاف وقت، كاهش كيفيت زندگي، تمايل به خودكشي، عدم تمركز و حواس پرتي و مشكلات خواب نيز از ديگر عوارض اين اختلال است.

درمان اختلال وسواس فكري عملي

اختلال وسواس فكري عملي يكي از اختلالات شايع در بين افراد است، اين اختلال درمان‌پذير است و فرد با تشخيص صحيح مي‌تواند درمان شود. در صورتي كه شدت اين اختلال كم باشد روان درماني به تنهايي موثر است اما اگر شديد باشد روان درماني با دارو همراه مي‌شود.

استفاده از دارو‌هاي ضدافسردگي و داروهايي مانند كلوميپوامين، ليتيوم ، رسپيريدون و… براي درمان موثر است. اين داروها را پزشك با توجه به شرايط جسماني و رواني تجويز مي‌كند. اگر بعد از ۳ هفته از درمان احساس بهبودي نكرديد بايد پزشك خود را در جريان بگذاريد تا براساس شرايط روند درمان را تغيير دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان وسواس كليك كنيد.

تكنيك‌هاي روان درماني

در روان درماني روان شناس سعي مي‌كند مشكل شما را ريشه يابي كند و براساس تكنيك‌هايي به تدريج رفتار را با واقعيت سازگار سازد. در عين حال اضطراب شما را نيز كاهش مي‌دهد. مشاور در فرآيند روان درماني به شما كمك مي‌كند تا بدن و رفتار خود را تحت كنترل بگيريد و اجازه ندهيد تا افكار شما رفتارتان را تحت تاثير قرار دهد.

تكنيك‌هاي روان درماني به شما كمك مي‌كند تا از رفتارهاي ناخواسته و تكراري خود بكاهيد. انجام اين كار ممكن است در ابتدا دشوار و سخت باشد اما با تمرين و تكرار روش‌هاي درماني مي‌توانيد از عهده‌ي درمان بربياييد. در پايان اين نكته را در نظر بگيريد كه علاوه بر روان درماني و دارو درماني، حمايت‌هاي عاطفي در تسريع بهبودي اين بيماري موثر است. در اين زمينه مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران خدمات ارائه مي‌دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه وسواس فكري عملي مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: وسواس فكري عملي