اختلال شخصيت وسواسي جبري چيست؟

شخصيت وسواسي جبري يكي از انواع اختلالات شخصيت است كه مشخصه‌هاي اصلي آن كمال‌گرايي، انعطاف‌ناپذيري و نظم و پاكيزگي افراطي است. افراد مبتلا به اين اختلال دائماً در تلاش‌اند تا استاندارهاي ذهني و قاعده‌مند خود را در دنياي بيروني اعمال كنند. شخصيت جبري، وسواس شديدي در انجام وظايف و كامل انجام دادن آن‌ها دارد. در اين شرايط اگر توانايي‌هايش كم‌تر از انتظارش باشد دچار افسردگي و سرشكستگي مي‌شود. براي كسب اطلاعات از ديگر اختلالات شخصيت كليك كنيد. افراد مبتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري ويژگي‌هايي دارند كه برخي از آن‌ها را در ادامه ذكر كرده‌ايم:

_افراد مبتلا به شخصيت وسواس جبري پايبندي، تعهد و وفاداري زيادي به نزديكان و همسر خود دارند اما در كل به دليل ويژگي سرد و خشك بودن نمي‌توانند دوستان و ارتباطات اجتماعي زيادي داشته باشند.

_بسيار سخت كوش هستند اما در بسياري مواقع درگيري ذهني دائمي آن‌ها كه ناشي از كمال‌گرايي افراطي‌ست، منجر به نقص عملكردشان مي‌شود.

_اضطراب‌هاي زيادي را تجربه مي‌كنند كه مي‌تواند همراه با افسردگي اتفاق بيفتد.

_شخصيت وسواسي جبري اغلب دچار انزواي اجتماعي است.

_آن‌ها اغلب احساس خشم و عصبانيت را تجربه مي‌كنند.

_شخصيت وسواسي جبري به سختي مي‌تواند هيجانات خود را ابراز كند.

علل ابتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري  

دليل اصلي ابتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري در افراد مبتلا نامشخص است؛ با اين حال پژوهشگران به اين نتيجه رسيده‌اند كه احتمالاً اين اختلال در اثر كنار هم قرار گرفتن مجموعه‌اي از عوامل زيستي نظير ژنتيك و عوامل محيطي نظير تجربيات كودكي اتفاق مي‌افتد. گاهي توقعات بيش از حد والدين از فرزندانشان به علاوه‌ي عوامل ژنتيكي زمينه‌ساز بروز اين اختلال مي‌شود. براي مثال برخي از والدين از كودكي براي فرزندانشان معيارهاي بسيار بالايي وضع مي‌كنند و دائماً اين موضوع را به آن‌ها القا مي‌كنند كه بايد بهترين باشند. عواملي همچون تنبيه كودك براي كوچك‌ترين اشتباه، انتظار بهترين عملكرد در تحصيل، توقع رفتارهاي بي‌نقص از كودكان و تحت فشار گذاشتن دائمي آن‌ها توسط والدين در شكل گيري صفت كمال‌گرايي افراطي و دچار شدن به اختلال شخصيت وسواسي جبري نقش بسيار مهمي دارند.

علائم تشخيصي شخصيت وسواسي جبري

توجه داشته باشيد كه با مشاهده‌ي يك يا دو مورد از علائم تشخيصي نمي‌توانيد به خود و يا اطرافيانتان برچسب شخصيت وسواسي جبري بزنيد؛ افراد مبتلا به اين احتلال مجموعه‌اي از علائم را در كنار يكديگر تجربه مي‌كنند كه باعث اختلال در عملكرد فردي و اجتماعي مي‌شود. براي تشخيص درست، مراجعه به يك روانشناس باليني و انجام مصاحبه باليني ضرورت دارد. متخصصان سلامت روان براي اينكه اين اختلال را در افراد تشخيص دهند علائم زير را مد نظر قرار مي‌دهند:

– كمال‌گرايي افراطي تا حدي كه عملكرد فرد آسيب ببيند و نتواند تكاليف خود را به پايان برساند

– ناتواني در سپردن كارها به ديگران به دليل ترس از اشتباه آن‌ها و درست انجام نشدن كارها

– داشتن برنامه ريزي‌هاي بسيار خشك و انعطاف‌ناپذير

– تعهد افراطي در انجام وظايف خانوادگي و شغلي

– نگه داشتن چيزهاي بي فايده و بي مصرف

– صرفه جويي بسيار زياد در خرج كردن پول

– وقت شناسي افراطي و انعطاف‌ناپذير

– پايبندي سفت و سخت به قوانين

– تعهدات اخلاقي بيش از حد

– توجه افراطي به جزئيات

درمان اختلال شخصيت وسواسي جبري

شخصيت وسواسي جبري براي خود فرد و اطرافيانش آسيب‌هايي را به همراه دارد. ممكن است به خاطر وسواس زياد در درست و كامل بودن امور موفق به انجام آن‌ها نشود و يا نزديكانش را مجبور كند تا كارهاي خود را به بهترين شكل انجام دهند. به همين دليل لازم است تا ابتدا فرد مبتلا مشكل خود را بپذيرد؛ اگر شما يا يكي از اطرافيانتان به اين اختلال دچار هستيد، بايد بدانيد كه هرچه زودتر براي درمان اين اختلال مراجعه كنيد، روند درمان شما تسريع بيشتري خواهد يافت. در درمان اين اختلال از روش‌هاي زير استفاده مي‌شود:

روان درماني در شخصيت وسواسي جبري

روان درماني از جمله درمان شناختي رفتاري يكي از رايج‌ترين و مؤثرترين روش‌هاي درماني در اختلال شخصيت وسواسي جبري محسوب مي‌شود. توجه و تمركز بر روي افكار فرد، هسته‌ي مركزي در درمان شناختي رفتاري است؛ چراكه با تغيير افكار خشك و سرسختانه، هيجانات و سبك زندگي فرد تغيير خواهد كرد. در طول جلسات روان‌درماني درمانگر بر ويژگي‌هايي نظير كمال‌گرايي تمركز كرده و به افكار مرتبط با آن مي‌پردازد تا در نهايت بتواند با اصلاح شناختي، اين ويژگي‌ها را تغيير دهد و آن‌ها را با ويژگي‌هاي ديگر جايگزين كند. توجه داشته باشيد كه اختلالات شخصيت به دليل ماهيت مزمني كه دارند به زمان بيشتري براي درمان نيازمندند در نتيجه در درمان مشكل خود صبور باشيد و به خودتان وقت بدهيد. در اين زمينه مي‌توانيد از خدمات مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران بهره‌مند شويد.

درمان دارويي در شخصيت وسواسي جبري

گاهي اوقات ممكن است درمان دارويي نيز در درمان اختلال شخصيت وسواسي جبري در دستور كار قرار بگيرد. اين زماني اتفاق مي‌افتد كه فرد در نتيجه‌ي اختلال خود اضطراب‌هاي بسيار شديدي را تجربه كند و يا مبتلا به افسردگي شده باشد. در اين صورت داروهاي ضد اضطراب و ضد افسردگي مفيد هستند. درمان دارويي معمولاً به طور موقت و براي كاهش هيجانات ناخوشايند انجام مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال شخصيت وسواسي جبري مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: اختلال شخصيت وسواسي جبري