ترس از پرواز يا ايروفوبيا چيست؟

ممكن است همه افراد هنگام قرار گرفتن در هواپيما و در لحظات پرواز و فرود ميزاني از اضطراب را تجربه كنند. اين تجربه اضطراب لزوماً به معناي اين نيست كه شما به اختلال ايروفوبيا مبتلا هستيد. افراد مبتلا به ايروفوبيا ترس و وحشت بسيار شديدي را هنگام پرواز تجربه مي‌كنند كه اين امر باعث مي‌شود تا حد امكان از قرار گرفتن در موقعيت‌هاي مربوط به آن اجتناب كنند.

براي مثال اين افراد حاضرند وقت، هزينه و سختي‌هاي بيشتري را متحمل شوند اما از خطوط هوايي براي مسافرت‌هاي خود استفاده نكنند. در نتيجه آن‌ها اغلب وسايل نقليه زميني را انتخاب كرده و استفاده از هرگونه وسيله‌اي كه در موقعيت پرواز قرار مي‌گيرد را ناديده مي‌گيرند. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه اختلال فوبياي خاص كليك كنيد.

علل و عوامل مرتبط با فوبياي پرواز

ترس از پرواز اغلب با ترس‌ها و فوبياهاي ديگري نيز همراه است. براي مثال بسياري از كساني كه دچار ايروفوبيا هستند به كلاستروفوبيا يا همان ترس از فضاهاي بسته نيز دچار هستند. اين افراد هنگام قرار گرفتن در هواپيما به دليل بسته بودن فضا احساس مي‌كنند كه در تنگنا قرار گرفته‌اند و نمي‌توانند از موقعيت فرار كنند. همين امر باعث مي‌شود كه ترس آن‌ها به هواپيما نيز سرايت كرده و در نتيجه ايروفوبيا را نيز تجربه كنند.

از ديگر شرايط مرتبط با دچار شدن به اين فوبيا مي‌توان به آكروفوبيا اشاره كرد. در اين نوع از هراس فرد از قرار گرفتن از هرگونه بلندي و ارتفاعات به شدت مي‌ترسد و از آن‌ها اجتناب مي‌كند. به همين خاطر به دليل آنكه موقعيت پرواز همواره با قرار گرفتن در ارتفاعات همراه است طبيعتاً آكروفوبيا به ترس از پرواز نيز مي‌انجامد.

علاوه بر مسائل رواني برخي شرايط جسماني نيز مي‌توانند در ايجاد فوبياي پرواز نقش داشته باشند. براي مثال افرادي كه دچار مشكلات مرتبط با گوش، سينوزيت و سرگيجه هستند هنگام قرار گرفتن در هواپيما علائمشان تشديد مي‌شود. يادآوري اين حالات ناخوشايند باعث مي‌شود كه فرد هنگام قرار گرفتن مجدد در هواپيما دچار ترس و اضطراب شديد شود.

همچنين در ذكر علل مرتبط با فوبياي پرواز نبايد نقش عوامل محيطي را ناديده بگيريم. افرادي كه بيش از ديگران در معرض اخبار ناخوشايند مرتبط با سقوط هواپيماها قرار مي‌گيرند و در اطرافيان خود كساني را دارند كه به اين ترس مبتلا هستند بيش از ديگران در معرض دچار شدن به اين آسيب قرار دارند.

علائم ترس از پرواز

اين فوبيا معمولاً منجر به تجربه علائم مختلفي در سطح جسم و روان مي‌شود كه در ادامه به هريك از آن‌ها خواهيم پرداخت.

علائم جسماني

علائم جسماني ترس از پرواز معمولاً موارد زير را در بر مي‌گيرد كه هنگام قرار گرفتن در موقعيت پرواز و يا حتي تصور آن تجربه مي‌شود.

– افزايش تعريق

– افزايش ضربان قلب

– حالت تهوع

– استفراغ از علائم جسماني ترس از پرواز

– سرگيجه 

– سرد شدن دست‌ها

– احساس تنگي نفس

– احساس خفگي

علائم روانشناختي

ايروفوبيا علاوه بر ايجاد علائم ناخوشايند جسماني منجر به تجربه علائمي در سطح روان نيز خواهد شد كه موارد زير را شامل مي‌شود. افراد هنگام قرار گرفتن در موقعيت پرواز يا حتي فكر كردن به آن اين علائم را تجربه مي‌كنند.

– افزايش تحريك‌پذيري و احساس بي‌قراري رواني

– تجربه افكار زياد و ناخوشايند مرتبط با مرگ

– كاهش توانايي تفكر در اثر ترس از پرواز 

– دچار شدن به ترس و اضطراب شديد

– تجربه مشكلاتي در جهت‌يابي

 براي آگاهي بيشتر در زمينه فوبيا و ترس كليك كنيد.

درمان ترس از پرواز

در درمان اين فوبيا معمولاً از روش‌هاي مختلف دارو درماني و روان درماني استفاده مي‌شود. براي افرادي كه در طول زندگي خود تماس چنداني با موقعيت‌هاي مرتبط با پرواز ندارند ممكن است پزشك داروي آرامبخشي را در دوز بسيار پايين تجويز كند تا با مصرف آن قبل از قرار گرفتن در هواپيما و ساير موقعيت‌هاي شبيه به آن بتوانند آرامش خود را حفظ كنند و اضطراب چنداني نداشته باشند.

اما براي كساني كه دائماً بايد از هواپيما استفاده كنند و عملكرد روزانه‌شان به خاطر ترس از پرواز مختل شده، درمان‌هاي اساسي‌تري لازم است كه ازجمله آن‌ها مي‌توان به مواجهه درماني، حساسيت زدايي تدريجي و درمان شناختي رفتاري اشاره كرد. اين درمان‌ها كه از جانب روانشناسان ارائه مي‌شود معمولاً در درمان انواع فوبياها به كار مي‌رود و خوشبختانه در اغلب موارد نيز موفقيت‌آميز است. همچنين مشاوره از مركز مشاوره روانشناسي نيز مي‌تواند در اين زمينه به شما كمك كند.

سؤالات متداول

– آيا با افزايش سن ترس از پرواز كاهش مي‌يابد؟

اگر اين ترس درمان نشده باقي بماند مي‌تواند از كودكي تا بزرگسالي همراه فرد باقي بماند. با گذشت زمان هرچقدر كه فرد بيشتر از قرار گرفتن در موقعيت‌هاي پرواز اجتناب مي‌كند ميزان ترس و شدت اختلال او افزايش مي‌يابد.

– آيا بين زنان و مردان از نظر ميزان دچار شدن به فوبياي پرواز تفاوتي وجود دارد؟

مطالعات اكثر نشان مي‌دهد كه زنان به ميزان بيشتري دچار فوبياي پرواز هستند و مردان به مقدار كمتري آن را تجربه مي‌كنند. آمارها نشان مي‌دهد كه 60 درصد مبتلايان زن و 40 درصد مرد مي‌باشند.

براي دريافت مشاوره در زمينه ترس از پرواز مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: ترس از پرواز