وسواس فكري-عملي چيست؟

وسواس فكري-عملي نوعي اختلال رواني است كه در آن فرد دچار افكار آزاردهنده و تكراري مي‌شود كه در او اضطراب زيادي ايجاد مي‌كند. در پي بروز اين افكار، فرد يكسري رفتارهاي خاص را براي آرام كردن خود انجام مي‌دهد. براي مثال در وسواس شست‌وشو فرد دائماً افكار آزاردهنده‌اي در مورد كثيفي و آلودگي را تجربه مي‌كند كه او را به شدت مضطرب مي‌كند. در نتيجه براي اينكه از شر اين افكار خلاص شود رفتارهاي شست‌وشوي افراطي را انجام مي‌دهد.

وسواس در كودكان | وسواس‌هاي فكري در كودكان

وسواس‌هاي فكري شامل افكار، تصاوير و تمايلات ناخواسته‌اي هستند كه كودكان نمي‌خواهند به آن‌ها فكر كنند اما با اين حال نمي‌توانند آن‌ها را از سر خود بيرون كنند. هنگامي كه وسواس‌هاي فكري به ذهن كودك مي‌آيند ممكن است كه او به شدت مضطرب شود و احساس ترس زيادي كند. در ادامه به چند مثال عيني در مورد وسواس‌هاي فكري رايج در بين كودكان اشاره كرده‌ايم.

– تجربه تصاوير ذهني مبتني بر از دست دادن يكي از عزيزان

– ترس از ابتلا به يك بيماري در پي دست زدن و تماس با چيزهاي آلوده

– ترس از بروز يك فاجعه در صورت درست انجام ندادن كارها

وسواس در كودكان | وسواس‌هاي عملي در كودكان

وسواس‌هاي عملي يا اجبارها، رفتارهايي است كه كودكان احساس مي‌كنند بايد بارها و بارها انجام دهند. ممكن است كودك احساس كند كه انجام اين كارها به او كمك مي‌كند تا بتواند افكار مزاحم خود را كنترل كند. با اين حال اين احتمال وجود دارد كه كودك اصلاً نداند كه چرا به اين رفتارها دست مي‌زند و چرا چنين احساسات ناخوشايندي دارد. در ادامه به چند مورد از وسواس‌هاي عملي رايج در بين كودكان اشاره كرده‌ايم.

– شستن مكرر دست‌ها

– تكرار كردن مدام ذكرهاي مذهبي به خاطر ترس و اضطراب بسيار

– انجام رفتارهاي خرافي نظير پوشيدن يك لباس خاص براي محافظت از خود

– كندن مو و پوست بدن

براي آگاهي بيشتر در زمينه كودك كليك كنيد.

وسواس در كودكان | تشخيص اختلال وسواس فكري-عملي در كودك

در صورتي كه وسواس‌هاي فكري و عملي در كودك بيش از 6 ماه ادامه يابند و به عملكرد روزمره او آسيب برسانند و باعث شوند كه او نتواند همانند همسالان خود از زندگي لذت ببرد، بايد اين مسئله به عنوان يك اختلال جدي بررسي شود. در اين صورت لازم است كه به يك روانشناس كودك مراجعه كنيد تا وضعيت رواني فرزندتان به طور دقيق‌تري مورد ارزيابي قرار بگيرد.

وسواس در كودكان | علت دچار شدن كودكان به وسواس

دچار شدن كودكان به وسواس مي‌تواند تا حد زيادي تحت تأثير وراثت و عوامل ژنتيكي باشد. كودكاني كه از نظر زيستي براي ابتلا به وسواس آسيب‌پذيرتر هستند در صورتي كه در معرض استرس‌هاي زياد قرار بگيرند بيش از ديگران ممكن است به اين اختلال دچار شوند.

وسواس در كودكان | پيامدهاي دچار بودن كودك به وسواس

از آنجايي كه دچار بودن به وسواس عملكرد كودك را تحت تأثير قرار مي‌دهد و مانع از لذت بردن او در زندگي مي‌شود، ادامه يافتن اختلال به نفع كودك و خانواده نيست و منجر به بروز مشكلات جانبي بسياري مي‌شود. از جمله اين مشكلات بايد به موارد زير اشاره كرد.

– بروز مشكلاتي در عملكرد تحصيلي كودك 

– بروز مشكلات جسماني مختلف در پي تجربه اضطراب شديد و نداشتن استراحت كافي

– تجربه مشكلات اجتماعي گوناگون نظير احساس شرم در مقابل دوستان به دليل داشتن رفتارهاي وسواسي و خودداري از حضور يافتن در جمع همسالان 

– آسيب ديدن عزت نفس كودك به دليل احساس عدم كنترل روي رفتارها

– دچار شدن به ساير مشكلات سلامت روان نظير افسردگي و اضطراب دوران كودكي

درمان وسواس در دوران كودكي

رايج‌ترين درماني كه در زمينه وسواس به كاربرده مي‌شود درمان شناختي رفتاري است كه از جانب روانشناسان ارائه مي‌شود. در اين درمان روانشناس با به چالش كشيدن افكار مرتبط با وسواس و ايجاد تغييرات رفتاري به فرد كمك مي‌كند تا بتواند با اضطراب‌هاي خود روبه‌رو شود و با آن‌ها كنار بيايند. در صورتي كه كودكان در سنين پايين به وسواس دچار شوند از تكنيك‌هاي رفتاري بيشتر از تكنيك‌هاي شناختي استفاده مي‌شود. لازم است براي درمان وسواس در كودكان با مشاوره كودك مشورت كنيد. مشاور با بررسي رفتارهاي كودك و ريشه‌يابي مشكل بهترين روش‌هاي درمان را متناسب با شدت وسواس و سن كودك به كار مي‌گيرد. در اين زمينه مي‌توانيد از راهنمايي‌هاي متخصصان مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران بهره‌مند شويد.

سؤالات متداول

– آيا اختلال وسواس در كودكي مي‌تواند به اختلالات رواني در بزرگسالي منجر شود؟

در صورتي كه اين اختلال به موقع مورد درمان قرار نگيرد مي‌تواند تا بزرگسالي ادامه يابد و منجر به بروز اختلالات ديگري نظير افسردگي و انواع اضطراب‌ها شود.

– آيا براي درمان اختلال وسواس در كودكان دارو درماني نياز است؟

وسواس در دوران كودكي با استفاده از روان درماني قابل درمان است و نيازي به دارو درماني وجود ندارد اما اگر وسواس در كنار اختلالات ديگري نظير بيش فعالي اتفاق بيفتد ممكن است دارو درماني در دستور كار قرار بگيرد.

براي دريافت مشاوره در زمينه وسواس در كودكان و درمان آن مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد. 

منبع: وسواس در كودكان