مورفين چيست؟

مورفين نوعي داروي مسكن و ضد درد است كه در طبقه بندي دارويي در دسته مواد افيوني يا همان مخدرها قرار مي‌گيرد. اين ماده به طور طبيعي از گياهي به نام خشخاش به دست مي‌آيد و با اثرگذاري بر سيستم عصبي مركزي موجب كاهش احساس درد مي‌شود. در واقع مورفين با چسبيدن به گيرنده‌هاي افيوني در مغز باعث مي‌شود كه پيام درد به مغز انتقال پيدا نكند يا ميزان آن كاهش يابد. از آنجايي كه اين دارو تأثيرات بسيار قوي دارد تنها در مواردي نظير عمل جراحي و جراحات بسيار شديد مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

چگونه مصرف مورفين به اعتياد به مورفين مي‌انجامد؟

مصرف مورفين در صورتي كه با نظارت و تجويز پزشك صورت بگيرد اغلب بي‌خطر بوده و به طور كلي پذيرفته شده است. با اين حال برخي از افراد به طور خودسرانه از اين دارو استفاده مي‌كنند و آن را مورد سوءمصرف قرار مي‌دهند كه به اعتياد منجر مي‌شود. با اين حال اغلب اين سؤال براي افراد پيش مي‌آيد كه چگونه دارويي كه در جامعه پزشكي پذيرفته شده و تجويز مي‌شود مي‌تواند به اعتياد بيانجامد. در جواب بايد گفت كه همه چيز به ميزان دوز و مدت زمان مصرف اين دارو بستگي دارد.

وقتي شما مورفين را با هر شيوه‌اي از قبيل خوردن يا تزريق مصرف مي‌كنيد اين ماده سفر خود را به مغز شما آغاز مي‌كند و در آنجا گيرنده‌هاي افيوني را فعال مي‌سازد كه اين امر سرعت برخي انتقال دهنده‌هاي عصبي را كاهش داده و همچنين منجر به انسداد يا كند شدن رسيدن پيام‌هاي مرتبط با درد به مغز مي‌شود.

مكانيزم ايجاد اعتياد توسط مورفين 

اندورفين ماده‌اي شيميايي در مغز است كه مسئوليت ايجاد احساس لذت در انسان را بر عهده دارد. همچنين اين ماده در تسكين درد نيز مشاركت مي‌كند. پژوهشگران معتقدند كه مورفين با افزايش توليد اندورفين در مغز به واسطه تحريك هرچه بيشتر توليد دوپامين گيرنده‌هاي لذت را نيز فعال مي‌سازد و اين دقيقاً همان چيزي است كه اعتياد را شكل مي‌دهد.

در واقع مراكز لذت در مغز طبيعتاً به افزايش سطح دوپامين پاسخ مي‌دهند. با گذشت زمان مغز بيش از اندازه توسط مورفين و دوپامين وابسته به آن تحريك شده و براي كسب لذت به آن‌ها تكيه مي‌كند. به عبارت ديگر مغز براي اينكه بتواند لذت را تجربه كند نياز به اين مواد دارد و اينجاست كه مي‌گوييم وابستگي جسماني شكل گرفته است. اگر اين وابستگي به درستي مديريت نشود اعتياد شكل مي‌گيرد و هر روز شديدتر مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ترك اعتياد كليك كنيد.

علائم اعتياد به مورفين

اعتياد به مورفين همانند ساير مخدرها با علائم جسماني و روانشناختي خاصي خود را نشان مي‌دهد كه از جمله مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

– كاهش انرژي و احساس خستگي مفرط

– خواب آلودگي و بي‌حالي

– ايجاد تغييراتي در اشتها و بروز مشكلات گوارشي

– بي‌ثباتي خلقي و هيجاني 

– احساس بي‌قراري يا اضطراب

– تيره شدن رنگ پوست

– افزايش بدبيني و پارانويا

عوارض اعتياد به مورفين در كوتاه مدت و بلند مدت

مورفين همانند هر ماده اعتيادآور ديگري مي‌تواند عوارض جسماني و روانشناختي بسياري داشته باشد كه حتي در مواردي مي‌تواند باعث مرگ شود. از جمله عوارض اعتياد به مورفين در كوتاه مدت مي‌توان به كند شدن سرعت تنفس، غير نرمال شدن ريتم قلبي، سرگيجه، بي‌قراري، احساس گيجي و تشنج اشاره كرد.

افرادي كه براي مدت طولاني به اين ماده اعتياد دارند پيامدهاي جسماني، رواني و اجتماعي مختلفي را تجربه مي‌كنند. آن‌ها اغلب تمايلي به مراقبت از خود ندارند و هر چيزي كه مرتبط با سلامت و بهداشت شخصي است را ناديده مي‌گيرند. براي مثال آن‌ها معمولاً رژيم غذايي بسيار ناسالمي را در پيش مي‌گيرند و به وضعيت بيماري‌هاي خود رسيدگي نمي‌كنند.

آن‌ها همچنين به مرور زمان علاقه خود به روابط خانوادگي و دوستان‌شان را نيز از دست مي‌دهند و در محيط كار يا تحصيل با مشكلات متعددي روبه‌رو مي‌شوند. همچنين از آنجايي كه اعتياد به مورفين باعث مي‌شود كه مصرف اين ماده ضرورت و اولويت بالايي براي فرد پيدا كند بعيد نيست كه براي به دست آوردن آن مرتكب جرائمي نظير دزدي نيز شود.

اوردوز با مورفين

مصرف بيش از حد مورفين مي‌تواند به اوردوز بيانجامد كه مهم‌ترين خطر مرتبط با آن ايجاد آسيب‌هاي مغزي است چرا كه مصرف بيش از اندازه مورفين باعث بروز مشكلات تنفسي و ريوي مي‌شود كه اين امر مغز را از دريافت اكسيژن كافي براي عملكرد مناسب محروم مي‌سازد. اين محروميت از اكسيژن مي‌تواند به آسيب موقتي يا دائمي مغز منجر شود. به همين خاطر در صورتي كه شاهد اوردوز يك فرد با مورفين بوديد بايد سريعاً او را به اورژانس منتقل كنيد تا دائماً علائم حياتي او مورد بررسي قرار بگيرد.

علاوه بر اين‌ها مصرف بيش از اندازه مورفين باعث كاهش يافتن ضربان قلب و فشار خون نيز مي‌شود. همچنين با كاهش سطح هوشياري فرد در نهايت در صورت عدم رسيدگي مي‌تواند خطر رفتن به كما و مرگ را نيز در پي داشته باشد.

درمان اعتياد به مورفين

اعتياد به مورفين به معناي پايان راه نيست. امروزه خدمات پزشكي و روانشناختي متعددي در اختيار افراد قرار دارد كه به آن‌ها كمك مي‌كند تا با سهولت بيشتري نسبت به گذشته از شر اعتياد خلاص شوند و بتوانند دنياي خود را از نو بسازند. از جمله درمان‌هايي كه براي اين نوع اعتياد استفاده مي‌شود مي‌توان به سم‌زدايي به كمك داروهاي جايگزين، استفاده از خدمات روانشناختي نظير درمان شناختي-رفتاري و استفاده از درمان‌هاي كمكي نظير گروه درماني و خانواده درماني اشاره كرد.

از آنجايي كه اعتياد اغلب ريشه‌هاي روانشناختي دارد و همچنين پيامدهاي رواني بسياري را نيز در بر دارد، لازم است كه در كنار مراجعه به پزشك مراجعه به مشاوره ترك اعتياد را نيز حتماً در دستور كار خود قرار دهيد. در غير اين صورت و تنها با رفع علائم جسماني احتمال بازگشت، مجدداً تا حد زيادي بالا خواهد بود.

سؤالات متداول

– چگونه مي‌توانم تشخيص دهم كه دچار اعتياد به مورفين شده‌ام؟

همان طور كه در طول متن گفته شد اعتياد به مورفين وابستگي جسماني و رواني ايجاد مي‌كند. به همين خاطر در صورتي كه دچار اعتياد به اين ماده باشيد براي مصرف آن نوعي احساس اجبار را درون خود حس خواهيد كرد. همچنين وجود علائمي نظير بروز تغييرات خلقي، احساس بي‌علاقگي نسبت به مراقبت شخصي، عدم تمايل به ارتباطات اجتماعي، افت عملكرد ذهني و تغييراتي در تمايلات جنسي مي‌تواند از جمله علائمي باشد كه به شما در مورد اعتياد به مورفين هشدار دهند.

اگر مورفين را بدون تجويز پزشك مصرف مي‌كنيد و در مورد اعتياد به آن دچار شك و ترديد هستيد حتماً اين مسئله را با يك متخصص در حيطه اعتياد در ميان بگذاريد تا بتوانيد تشخيص دقيق و درستي را دريافت كنيد.

– چگونه مي‌توان از اعتياد به مورفين پيشگيري كرد؟

اگر شما مورفين را تحت نظارت و با تجويز پزشك مصرف كنيد احتمال درگير شدن با اعتياد بسيار كم خواهد بود چرا كه پزشك دوز مصرف را در حد كنترل شده نگه مي‌دارد و بازه زماني مشخصي را براي مصرف آن تعيين مي‌كند. همچنين برنامه‌ مناسبي را نيز براي قطع مصرف در نظر مي‌گيرد. به همين خاطر تنها راه پيشگيري از اعتياد به مورفين اين است كه خودسرانه اين ماده را مصرف نكنيد و در صورتي كه به دردهاي شديدي مبتلا هستيد براي كاهش مشكل خود حتماً به يك پزشك مراجعه كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه ترك اعتياد مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد.

منبع: اعتياد به مورفين