فوبيا

فوبيا به طور كلي ترس غيرواقعي، شديد و مداوم از چيزي يا وضعيتي است. افراد وقتي با منبع فوبيا و ترس خود مواجه مي‌شوند به صورت ناگهاني و شديد پاسخ مي‌دهند، گاهي واكنش‌هاي آن‌ها آنقدر شديد است كه باعث ترس اطرافيان نيز مي‌شود. فردي كه از فوبيا رنج مي‌برد خودش از شدت ترسي كه به منابع مختلف دارد، آگاه است، اما نمي‌تواند روي آن كنترلي داشته باشد. از اين رو براي درمان خود نيازمند كمك‌ است. 

روش‌هاي درمان فوبيا

معمولاً افرادي كه از فوبيا رنج مي‌برند سعي مي‌كنند هر عاملي كه آن‌ها را به منبع ترسشان متصل كند، از بين ببرند. اما با وجود پيش بيني‌ها و دقتي كه به خرج مي‌دهند گاهي موضوعي كه از آن هراس دارند سر راهشان قرار مي‌گيرد. به همين دليل اولين و بزرگترين گزينه‌اي كه براي مقابله با ترس به ذهنشان مي‌رسد، فرار كردن است.

اما هر چقدر فرد سعي كند از عامل ترس خود فرار كند و شرايط را طوري رقم بزند كه با آن برخورد نكند، به او كمكي نخواهد كرد. در واقع دوري از ترس خودش مي‌تواند باعث افزايش نگراني در فرد شود.

درمانگران و روانشناسان معتقدند كه فرد بايد با ترس‌هاي خود روبه‌رو شود و اين تنها عاملي است كه مي‌تواند به افراد كمك كند تا فوبياي خود را از بين ببرند. آن‌ها معتقدند كه وقتي فرد سعي مي‌كند با ترس خود روبه‌رو نشود باعث وخيم‌تر شدن اوضاع مي‌گردد.  اقدام خودسرانه اطرافيان براي مواجه شدن ناگهاني فرد با ترس‌هايش، مي‌تواند اوضاع را براي او خطرناك كند. از اين رو در ادامه راه‌هاي درماني براي فردي كه به اختلال فوبيا مبتلا شده مي‌پردازيم.

1. درمان فوبيا به كمك درمان شناختي-رفتاري

در اين روش به فرد كمك مي‌كنند تا با افكاري كه باعث مي‌شود نشانه‌هاي اضطراب و ترس در آن‌ها به وجود بيايد، آشنا شوند. در واقع فرد درك بهتري نسبت به چيزي كه از آن مي‌ترسد پيدا مي‌كند. با اصلاح افكار و انديشه‌هاي خود در مورد منبع ترس به مرور زمان به اين درك مي‌رسد كه ترسيدن از چيزي به اين شدت نمي‌تواند واقعي باشد.

2. دارو درماني

شايد برايتان اين سؤال پيش آمده كه آيا از دارو هم براي درمان فوبيا استفاده مي‌شود؟ بايد بگوييم در صورت شديد بودن ترس اين امكان توسط روانپزشك بررسي مي‌شود كه فرد بايد دارو درماني را در كنار روان درماني دريافت كند. داروهاي ضد اضطراب مانند بنزوديازپين‌‌ها و مهاركننده‌هاي مونو آمين اكسيداز و برخي داروهاي ضد افسردگي در دارو درماني فوبيا تجويز مي‌شوند.

براي كسب اطلاعات در زمينه داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.

3. درمان فوبيا با رفتار درماني

يكي از راه‌هاي درماني براي فوبيا، رفتار درماني است. در اين روش رفتارهاي ناسالم را در فرد مورد بررسي قرار مي‌دهند و در كنار آن رفتارهاي سالم را به او آموزش مي‌دهند. در اين روش درماني ميزان و شدت ترس فرد و منبع ترس او نيز مورد تحليل قرار مي‌گيرد و با روش‌هاي به خصوصي به افراد آموزش مي‌دهند كه به صورت اصولي پاسخ‌هاي درستي به منبع ترس خود بدهند. فرد به صورت آهسته طبق تجويز متخصص با ترس‌هاي خود روبه‌رو مي‌شود. حساسيت زدايي منظم، مواجه سازي با محرك ترسناك به صورت تصويري يا واقعي از جمله رايج‌ترين تكنيك‌هاي رفتار درماني محسوب مي‌شود.

4. يادگيري مشاهده‌اي

در اين روش فرد با روش‌هاي مستقيم و غيرمستقيم با عامل ترس خود مواجه مي‌شود. ممكن است عامل ترس را به صورت واقعي به او نشان دهند و به صورت پخش فيلم فرد را با عامل ترسش روبه‌رو كنند. همچنين در برخي موارد در يك فيلم و يا به صورت واقعي فردي را كه مشكل مشابه با مراجعه كننده دارد به او نشان دهند. در اين حالت بيمار تشويق شده و شجاعت پيدا مي‌كند تا منبع ترس خود را شناسايي كرده و براي از بين بردنش تلاش كند.

5. روان تحليلي فوبيا

در اين روش بررسي مي‌شود كه فرد در كودكي از چه چيزي مي‌ترسيده كه آن را تا بزرگسالي با خود پرورش داده است. روان درمانگر در اين شيوه به دنبال آن است كه فرد را با ترس‌هاي دوران كودكي‌اش آشنا كند و از آن‌ها آگاه شود. اين روش درماني طولاني‌تر خواهد بود و صبوري فرد و درمانگر را مي‌طلبد.

6. خانواده درماني

خانواده درماني بسيار مهم است. در طي جلساتي درمانگر با اعضاي خانواده فرد در مورد مشكل فوبياي يكي از اعضاي خانواده صحبت مي‌كند. وقتي همه اعضاي خانواده براي بهبود فرد بسيج شوند، روند درماني او سريع‌تر و با كيفيت بهتري صورت خواهد گرفت.

براي درمان فوبياي خود حتماً به روانشناس و يا مشاوره كنترل استرس مراجعه كنيد. از اينكه در مورد ترس‌هاي خود با كسي صحبت كنيد، خجالت نكشيد. مشاوره بهترين راه براي درمان فوبيا شما است، پس اولين قدم را خودتان برداريد و يك بار براي هميشه با ترس‌هاي خود روبه‌رو شويد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلال فوبياي خاص كليك كنيد.

سؤالات متداول 

آيا خودمان مي‌توانيم براي درمان فوبيا دارو مصرف كنيم؟

دارو درماني هيچ وقت اولويت قرار نمي‌گيرد مگر اينكه متخصص آن را تشخيص دهد كه فرد به دارو نياز دارد. از اين رو هرگز براي درمان فوبيا خود به صورت خودسرانه دارو مصرف نكنيد.

آيا فوبيا جزء بيماري‌هاي رواني محسوب مي‌شود؟

هر چند فوبيا جزء بيماري‌هاي شديد رواني طبقه بندي نمي‌شود و نوعي روان رنجوري است، ولي مشكلي است كه در ارزيابي و با رفتار درماني برطرف مي‌شود اما در مجموع اين اختلال رواني قابل كنترل است.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان فوبيا مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگيريد.

منبع: درمان فوبيا