انواع داروهاي اعتياد آور

طيف وسيعي از داروهاي اعتياد آور وجود دارد كه وقتي بتوانيم در مورد آن آگاهي داشته باشيم و هوشيارانه و طبق تجويز پزشك آن‌ها را مورد استفاده قرار دهيم مي‌توانيم از اعتياد به آن‌ها جلوگيري كنيم. مهم‌ترين قدم در اين راه تغيير فرهنگ مصرف خودسرانه دارو است. اگر اين امر به خصوص در كشور ما اصلاح شود جلوي بسياري از اعتياد‌ها گرفته خواهد شد. 

 

دسته بندي انواع داروهاي اعتياد آور

1- داروهاي آرام بخش

همانطور كه از نامشان مشخص است اين داروها باعث كاهش سطح استرس و اضطراب در فرد خواهد شد. باربيتورات‌ها و داروهاي ضد اضطراب (از جمله بنزوديازپين‌ها) از جمله اين داروها محسوب مي‌شوند.

براي شناخت بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

2- داروهاي برانگيزاننده و محرك

اين داروها باعث افزايش هوشياري، تمركز و افزايش اعتماد به نفس در افراد مي‌شود. داروهاي حاوي كافئين، داروهاي حاوي نيكوتين، آمفتامين، متامفتامين كوكائين و ريتالين از جمله اين داروها هستند.

3- داروهاي توهم زا

اين داروها در ادراك فرد تأثير مي‌گذارد و باعث ايجاد توهم مي‌شود. PCPA ، LSD، سيلوسايبين، DMT، مسكالين، THC و PCP جزو داروهاي توهم زا محسوب مي‌شوند.

4- داروهاي روان درماني

براي درمان و بهبود اختلالاتي چون افسردگي و روان پريشي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. طبقه بندي آن نيز بر همين اساس است يعني داروهاي ضد روانپريشي و داروهاي ضد افسردگي جزء اين دسته قرار مي‌گيرند.

5- داروهاي مسكن

مسكن‌ها براي كاهش دردها در قسمت‌هاي مختلف بدن مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آسپرين، داروهاي افيوني مانند مورفين، كودئين، مخدرهاي صنعتي يا شبه افيون‌ها مانند ترامادول و متادون از جمله اين داروها هستند.

 

آرامبخش‌ها از انواع داروهاي اعتياد آور

داروهاي اعتياد آوري كه در دسته آرامبخش‌ها قرار مي‌گيرند باعث شده تا فرد احساس آرامش كند و وقتي هم دوزهاي بالايي را استفاده مي‌كند، هوشياري‌اش را از دست مي‌دهد. اين داروها شامل موارد زير هستند.

باربيتورات‌ها

كساني كه مي‌خواهند سطح بالايي از آرامش را دريافت كنند و استرس و اضطراب خود را كاهش دهند به سراغ مصرف باربيتورات‌ها مي‌روند. شايد در لحظاتي و يا براي مدتي كوتاه فرد آرامشي را كه مي‌خواهد به دست آورد اما بعد از مدتي عوارضي چون مشكلاتي در راه رفتن، حرف زدن، ناهشياري، اغما و در موارد خطرناك باعث مرگ مصرف كننده مي‌شود. افراد مي‌توانند با تغيير سبك زندگي، بهبود تغذيه و از همه مهم‌تر مراجعه به روانشناس چه به صورت حضوري و چه تلفني، مشكلات خود را برطرف كنند و به آرامشي كه مي‌خواهد برسد.

داروهاي ضد اضطراب

افرادي كه اضطراب شديد داشته و در واقع دچار اختلالات اضطرابي هستند به طرف مصرف داروهاي ضد اضطراب از خانواده بنزوديازپين‌ها مثل ديازپام مي‌روند. البته برخي از اين داروها توسط پزشك براي درمان اختلالات خواب تجويز مي‌شوند اما مصرف خودسرانه آن متأسفانه وابستگي شديدي را در افراد ايجاد مي‌كنند. تجويز دارو براي درمان اختلال اضطرابي بايد با تجويز شخص پزشك انجام شود.

 

محر‌ك‌ها از انواع داروهاي اعتياد آور

اين داروها باعث مي‌شوند فرد فعال شده و انرژي دو چنداني را براي انجام كارهايش پيدا كند. به همين دليل است كه نام محرك را بر روي اين داروها گذاشته‌اند. اين داروها شامل موارد زير است.

آمفتامين، متامفتامين و كوكائين

هر سه اين داروها تأثيرات مشابهي را دارند و به فرد كمك مي‌كنند در هوشياري بالايي قرار بگيرد و بسيار فعال شود. فرد وقتي اين داروها را مورد استفاده قرار مي‌دهد دوپامين زيادي در بدنش ترشح مي‌شود و به همين جزء محرك‌هاي قوي به شمار مي‌روند. البته در مصرف طولاني مدت عوارضي چون توهم و هذيان و نشانه‌هاي روان پريشانه را در فرد ايجاد مي‌كند كه در صورت شدت آن ممكن است به خودش و ديگران آسيب وارد سازد.

ريتالين

اين دارو طبق تجويز پزشك براي كودكان بيش فعال تجويز مي‌شود. اين دارو باعث مي‌شود كه افراد كمتر به خواب بروند و متأسفانه توجه جوانان را به خود جلب كرده و مورد سوء استفاده قرار مي‌گيرد. مصرف ريتالين به خصوص در ايام امتحانات نيز در بين دانش آموزان و دانشجويان افزايش مي‌يابد. ريتالين باعث ايجاد وابستگي در فرد مي‌شود به همين دليل مصرف خودسرانه آن اعتياد آور خواهد بود.

 

داروهاي توهم زا از انواع داروهاي اعتياد آور

شرايط زندگي در دنيا طوري شده كه افراد ترجيح مي‌دهند در سطح هوشياري خود تغييراتي را ايجاد كنند. مثلاً مصرف ماري جوانا باعث مي‌شود فرد براي مدتي دچار توهم شده و از دنياي واقعي فاصله مي‌گيرد. اين داروها شامل موارد زير هستند.

PCPA ،LSD، سيلوسايبين و DMT

اين داروها در صورتي كه توسط افراد مورد سوء استفاده قرار بگيرد باعث توهم در بينايي و شنوايي افراد مي‌شود. در اوايل اين توهمات مي‌تواند براي افراد شيرين و خوشايند باشد اما بعد از مدتي ترس و اضطراب مصرف كننده را فرا مي‌گيرد.

فن سيكليدين و THC (يكي از عناصر فعال ماري جوانا) از جمله داروهايي است كه متأسفانه توسط بسياري مورد سوء استفاده قرار مي‌گيرد. اين داروها با از بين بردن عوامل ناراحت كننده در فرد در مدت كوتاهي احساسات خوبي را به او منتقل مي‌كند اما كمي بعد باعث ايجاد توهمات شديد در بينايي و شنوايي افراد مي‌گردد و وقتي هم اين دارو به آن‌ها نرسد پرخاشگري و بي قراري را از خود نشان مي‌دهند و ممكن است به ديگران نيز آسيب برسانند.

 

داروهاي روان درماني از انواع داروهاي اعتياد آور

اين دسته از داروهاي براي درمان اختلالات رواني در افراد طبق دستور پزشك تجويز مي‎‌شود كه شامل موارد زير هستند.

داروهاي ضد روانپريشي

كلرپرومازين يكي از داروهاي ضد روانپريشي است. اين دارو به صورت ويژه براي درمان بيماري اسكيزوفرني مورد استفاده قرار مي‌گيرد و در واقع جزء اولين داروهايي است كه براي اين بيماري روحي تجويز مي‌شده است. افرادي كه از اسكيزوفرني رنج مي‌برند دچار توهم و هذيان مي‌شوند. با مصرف كلرپرومازين از ميزان توهمات و ساير علائم اختلال‌شان كاسته مي‌شود. برخي از افراد از اين دارو به صورت خودسرانه و بدون تجويز پزشك استفاده مي‌كنند. عوارض مصرف خودسرانه آن شامل بي‌خوابي، افسردگي، يبوست و در نهايت علائم اعتياد است.

داروهاي ضد افسردگي

داروهاي ضد افسردگي همانطور كه از نامش پيداست براي بهبود و كاهش و درمان افسردگي افراد تجويز شده و مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مصرف خودسرانه بدون تجويز پزشك باعث عوارضي چون افزايش فشار خون و بي‌خوابي مي‌گردد. برخي از محققان و صاحب نظران در عرصه پزشكي معتقدند كه مصرف اين داروها نمي‌تواند در فرد افسردگي ايجاد كند. اما بسيار مشاهده شده افرادي كه اين داروها را خودسرانه مورد استفاده قرار دادند به آن وابسته شده و بعد از ترك نيز علائمي به سراغشان مي‌آيد. پس دقت كنيد كه هر دارويي را طبق تجويز پزشك خود مورد استفاده قرار دهيد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه داروهاي ضدافسردگي كليك كنيد.

 

داروهاي مسكن از انواع داروهاي اعتياد آور

درد جسمي و روحي هميشه همراه انسان است. از اين رو انسان‌ها هميشه به دنبال راه‌هايي بوده‌اند كه دردهايشان و به خصوص دردهاي جسماني خود را تسكين دهند و مدتي را آرام بگيرند. اگر بخواهيم از قديمي‌ترين مسكن‌ها نام ببريم (افيون‌ها و شبه افيون‌ها) در اولويت قرار مي‌گيرند. اين‌ها براي مدت كوتاهي دردهاي فيزيكي فرد را ساكت مي‌كنند. اين داروها شامل موارد زير هستند.

مورفين، ترامادول، كدئين و متادون

برخي ديگر از مسكن‌ها علاوه بر خاصيت ضد دردي كه دارند منجر به اعتياد افراد مي‌شوند. مورفين، ترامادول، كدئين و متادون با ايجاد نشئگي در افراد، احساس خوبي را به آن‌ها منتقل مي‌كنند. اين داروها بعد از مدتي اثر خود را در بدن فرد كاهش مي‌دهند و به همين دليل مصرف كننده مجبور است دوز مسكن را افزايش دهد. وقتي افراد بر روي مسكني كه مي‌خورند كنترل نداشته باشند و مقدار آن را افزايش دهند مي‌توانند در معرض اوردوز قرار بگيرند. اگر فردي تصميم بگيرد كه مصرف خود را قطع كند علائمي چون ترك و خماري در فرد ايجاد مي‌شود.

آسپرين‌ها

معمولاً از آسپرين براي كاهش تب، درد دندان و سر درد استفاده مي‌شود. اما وقتي افراد از اين داروها به صورت خودسرانه استفاده مي‌كنند مسموميت و مشكلات شديد قلبي به سراغشان خواهد آمد.

ترامادول

مسكن ديگري كه براي دردهاي خفيف و شديد مورد استفاده قرار مي‌گيرد، ترامادول است. اين دارو احساساتي چون سرخوشي و شادابي كوتاه مدتي را براي فرد ايجاد مي‌كند و همين باعث مي‌شود كه بخواهد بارها و بارها آن را مورد استفاده قرار دهد. اما مصرف ترامادول اعتياد آور است و اگر فردي به مصرف خودسرانه آن را ادامه دهد مي‌تواند دچار مسموميت شده و جانش را از دست بدهد.

 

خطرساز بودن اعتياد به انواع داروهاي اعتياد آور

همانطور كه متوجه شديد طيف گسترده‌اي از داروها مي‌توانند زمينه‌هاي اعتياد را در افراد فراهم كنند. اعتياد به داروها مانند اعتياد به مخدرهاي ديگر است و اگر افراد بيش از حد آن را مورد استفاده قرار دهند، اوردوز مي‌كنند و ممكن است جانشان را از دست بدهند. اگر كسي بخواهد اعتياد به دارويي را ترك كند بايد مراحلي چون سم‌زدايي، روان درماني و شركت در برنامه‌هاي پيشگيري از ترك را طي كند و در اين راه صبور باشد.

 

دلايل ايجاد اعتياد به داروها

_ زمينه‌هاي ژنتيكي و خانوادگي در افراد

_ مصرف خودسرانه دارو بدون تجويز پزشك

_ پيدا كردن راه فرار براي رهايي از مشكلات زندگي

_ دريافت حس لذت از داروي تجويز شده و عدم قطع آن

_ مشكلات در كودكي فرد مثل آزار روحي و جسمي

_ عدم توجه والدين به فرزند و يا تنبيهات بدني

_ استرس و اضطراب در هر بخش از زندگي

_ خارج شدن كنترل مصرف دارو از دست فرد

 

درمان اعتياد به انواع داروهاي اعتياد آور

ترك اعتياد به دارو بايد به صورت جسماني و روحي مورد توجه قرار بگيرد. در درمان جسماني دارو بايد به صورت كامل از بدن فرد خارج شود كه اين كار از طريق سم زدايي صورت مي‌گيرد. در درمان روحي با كمك مشاوره ترك اعتياد هر نوع وابستگي رواني فرد به دارو مورد بررسي قرار مي‌گيرد و فرد را از نظر فكري آزاد مي‌كنند.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

 

سؤالات متداول

ترامادول به چه شكلي مورد مصرف قرار مي‌گيرد و چه عوارضي روي فرد دارد؟

به شكل قرص و كپسول 50 و 100 ميلي گرمي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و در صورت مصرف بي رويه و سرخود باعث سرگيجه، ضعف، تهوع، استفراغ، يبوست، خواب آلودگي، خشكي دهان، تعريق و نارسايي كليه مي‌شود.

بهترين راه براي كاهش اعتياد افراد به داروهاي اعتياد آور چيست؟

افزايش آگاهي مردم در خصوص داروها و حوزه سلامت يكي از بهترين راه‌ها براي جلوگيري از مصرف خودسرانه و بي رويه داروهاي اعتياد آور است. براي دريافت مشاوره در زمينه ترك انواع داروهاي اعتيادآور مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران در ارتباط باشيد.

منبع: انواع داروهاي اعتياد آور