اهميت داشتن رفتار صحيح با افراد معتاد

بسياري از افراد نگاهي سطحي به موضوع اعتياد دارند و آن را نتيجه عواملي نظير بي‌ارادگي، خودخواهي و تنوع طلبي مي‌پندارند. درست است كه اين مسائل مي‌تواند در روند اعتياد مؤثر باشند اما اصل ماجرا به موضوع ديگري برمي‌گردد. در واقع كارشناسان معتقدند اعتياد نوعي آسيب اجتماعي است و عوامل روانشناختي نقش تعيين كننده‌اي در بروز آن دارند. براي مثال كمبود اعتماد به نفس، ناتواني در حل مشكلات زندگي، احساس درماندگي شديد، نداشتن حمايت عاطفي كافي در زندگي و كمبود مهارت‌هايي نظير مهارت جرات مندي از جمله عوامل روانشناختي بسيار مهمي هستند كه زيربناي اعتياد را تشكيل مي‌دهند.

با توجه به اين مسئله داشتن رفتارهاي نامناسب نظير طرد كردن فرد، متوسل شدن به زور و اجبار، انگ زدن و سرزنش كردن با تضعيف بيشتر روحيه فرد، تنها احتمال ترك را كاهش مي‌دهند و باعث مي‌شوند كه او بيش از پيش براي آرام كردن خود و رهايي از فشارهاي پيرامون به مواد پناه ببرد.

توصيه‌هايي براي رفتار با فرد معتاد

ارتباط با افراد معتاد به خصوص براي آن‌هايي كه تعامل نزديكي با اين افراد دارند چالش‌ها و دشواري‌هاي زيادي را به همراه دارد و نيازمند دريافت آموزش‌هاي به خصوصي است. براي اينكه بتوانيد در اين زمينه توانمند شويد مراجعه به يك روانشناس متخصص در حيطه اعتياد مي‌تواند تا حد زيادي به شما كمك كند. ما در ادامه به ارائه چند توصيه مهم در اين زمينه پرداخته‌ايم.

در قدم اول اطلاعات خود را افزايش دهيد

پيش از هر چيز براي اينكه بتوانيد برخورد مناسبي با فرد معتاد داشته باشيد لازم است كه بتوانيد در زمينه اعتياد اطلاعات خود را به روز كنيد و در مورد فرايند آن آگاهي بيشتري كسب نماييد. براي مثال تلاش كنيد تا در مورد نحوه تأثيرگذاري اعتياد بر اعضاي خانواده، بستگان و دوستان اطلاعات بيشتري كسب كنيد و در مورد علل و آثار آن از متخصصين سؤال بپرسيد. آگاهي يكي از قدرتمندترين ابزارهايي است كه به شما كمك مي‌كند تا فرد مقابل خود را بيشتر درك كنيد و بتوانيد تعامل سازنده‌اي را با او داشته باشيد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه ترك اعتياد كليك كنيد.

هنگام رفتار با معتاد به دنبال دريافت خدمات حرفه‌اي باشيد

امروزه اعتياد به عنوان يك بيماري مغزي عود كننده در نظر گرفته مي‌شود و از همين رو متخصصين رشته‌هاي مختلفي براي كمك به بيماران مبتلا به سوءمصرف مواد و الكل آموزش مي‌بينند و مي‌توانند به شما در اين زمينه كمك كنند. از جمله اين متخصصان مي‌توان به روانشناسان، روانپزشكان، مشاوران و مددكاران اشاره كرد. از آنجايي كه داشتن رابطه نزديك با فرد درگير اعتياد اغلب به چالش‌هاي جدي مي‌انجامد لازم است كه همواره با يك متخصص در اين زمينه در ارتباط باشيد و بتوانيد در مواقع ضروري از او كمك بگيريد.

بسياري از مراكز مشاوره و مراكز اورژانس اجتماعي مي‌توانند علاوه بر مشاوره حضوري با ارائه مشاوره تلفني در زمان‌هاي بحران به شما كمك كنند و در نتيجه آسيب‌ها را به حداقل برسانند. براي مثال افراد معتاد در زمان‌هاي محروميت از مواد پرخاشگر مي‌شوند و يا رفتارهاي نامناسب ديگري را نشان مي‌دهند كه مي‌تواند براي افراد خانواده تهديد آميز باشد. مشاورين به شما آموزش مي‌دهند كه چگونه در اين مواقع از خود و سايرين مراقبت نماييد و اوضاع را بهترين شيوه مديريت كنيد.

از طرد كردن فرد بپرهيزيد

بسياري از افراد فكر مي‌كنند كه با طرد كردن فرد معتاد و يا تهديد كردن او در اين باره باعث مي‌شوند كه فرد براي حفظ روابط هم كه شده مصرف را كنار بگذارد و مواد را ترك كند. درحالي كه اعتياد در مغز فرد ريشه كرده و باعث وسوسه‌هاي شديدي مي‌شود كه به او احساس ناتواني و درماندگي مي‌دهد. فرد معتاد كه از هر زمان ديگري آسيب‌پذيري رواني بالاتري دارد هنگامي كه با طرد اطرافيان و تهديدهايشان مواجه مي‌شود در اغلب موارد بيش از پيش در انزوا فرو مي‌رود و براي پر كردن تنهايي خود به مصرف هرچه بيشتر مواد روي مي‌آورد. به همين دليل است كه ما در اكثر موارد شاهد هستيم كه مبتلايان به اعتياد پس از طرد شدن از جانب خانواده و اطرافيان اوضاع بدتري پيدا مي‌كنند و براي ترك انگيزه كم‌تري دارند.

هنگام رفتار با معتاد زور و اجبار را كنار بگذاريد

با وجود پيشرفت علم و افزايش آگاهي متخصصان در زمينه اعتياد و روش‌هاي درمان آن بسياري از افراد هنوز باورهاي سنتي در مورد ترك دارند و فكر مي‌كنند تا زماني كه به روش‌هاي اجباري متوسل نشوند فرد به خودي خود نمي‌تواند مواد را كنار بگذارد. به همين خاطر است كه بسياري از خانواده‌ها گزينه‌هايي نظير فرستادن فرد به كمپ‌هاي اجباري و يا بستن فرد به تخت را امتحان مي‌كنند و مي‌پندارند كه از اين طريق در حال كمك به عزيزشان هستند.

اين در حالي است كه امروزه اعتياد به عنوان يك بيماري مغزي در نظر گرفته مي‌شود كه خصوصيت بارز آن برگشت‌پذيري بالا و قابليت عود بسيار زياد مي‌باشد. اين بيماري ناشي از كمبود برخي مهارت‌ها و توانمندي‌ها در سطح روان است و در درمان آن بايد حتماً علل زيربنايي مورد توجه قرار بگيرد و پيامدهاي آن نيز جبران گردد. استفاده از زور و اجبار هرچند مي‌تواند بدن فرد را از مواد پاك كند اما ذهن و مغز او را در وضعيت درمان نشده رها مي‌سازد كه همين امر احتمال بازگشت مجدد به سوي اعتياد را افزايش مي‌دهد و به تلاش‌هاي مكرر و ناموفقي مي‌انجامد. در نتيجه تلاش كنيد تا با روش‌هاي نوين ترك اعتياد آشنا شويد و در برخوردهاي خود از زور و اجبار استفاده نكنيد.

حمايت‌هاي خود را تعديل كنيد

بسياري از افراد نگاه صفر و صدي در تعاملات خود دارند. همين امر باعث مي‌شود كه در برخورد با افراد معتاد نيز همين الگوي رفتاري را تكرار كنند و دچار مشكل شوند. در واقع بسياري از افراد يا فرد معتاد را طرد مي‌كنند و يا اينكه حمايت‌هاي بسيار افراطي از او به عمل مي‌آورند. همان طور كه ترك كردن و تنها گذاشتن فرد معتاد در اين شرايط بسيار آسيب زننده است حمايت افراطي نيز مي‌تواند به پيامدهاي ناگوار زيادي بيانجامد و انگيزه‌هاي فرد براي ترك را از او بگيرد.

به همين خاطر لازم است كه در كنار محبت و پذيرشي كه نسبت به فرد درگير در اعتياد داريد جديت خود را نيز حفظ كنيد و به خصوص مسئوليت كارهاي اشتباه او را به گردن نگيريد. اين مسئله در بين همسران و والدين بسيار ديده مي‌شود كه دائماً به خاطر حمايت از فرد معتاد در حال رفع و رجوع اشتباهات او هستند و از مواجه شدن وي با پيامدهاي كارهايش جلوگيري مي‌كنند. اين امر باعث مي‌شود كه مسئوليت‌پذيري فرد معتاد به مرور از بين برود و او دائماً به شما تكيه كند. از همين رو در اين شرايط حل كردن اوضاع را به خود فرد بسپاريد و به جاي اينكه كارهايش را انجام دهيد به عنوان يك راهنما كنار او بمانيد و به او كمك كنيد تا خود بتواند اوضاع را مديريت كند.

براي شناخت بيشتر در زمينه مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

سؤالات متداول درباره رفتار با معتاد

– آيا ممكن است فرد مبتلا به شيشه به اعمال پرخاشگرانه بسيار خطرناك روي بياورد؟

بله. متأسفانه شيشه با ايجاد توهم‌هاي بينايي و شنوايي در فرد باعث مي‌شود كه او با مصرف اين ماده از واقعيت فاصله بگيرد و تجربياتي داشته باشد كه ديگران قادر به درك آن نباشند. اين توهمات گاهي باعث مي‌شود كه فرد بر اساس آن‌ها عمل كردن و به خود و اطرافيانشان آسيب برسانند. در نتيجه بسيار اهميت دارد كه در اين شرايط از خود و خانواده‌تان محافظت كنيد و وسايل خطرناكي نظير چاقو را دور از دسترس قرار دهيد و در صورت مشاهده رفتارهاي پرخطر سريعاً با اورژانس اجتماعي تماس بگيريد.

– من همسرم اعتياد دارد و در عين حال بسيار به من علاقه مند است. از وقتي متوجه شدم كه او مواد مصرف مي‌كند با قهر كرده‌ام. او با وجود اينكه به من ابراز محبت مي‌كند هيچ اقدامي براي ترك نمي‌كند. بايد چه كار كنم؟

توجه داشته باشيد كه انجام رفتارهايي نظير قهر كردن مي‌تواند باعث انزواي هرچه بيشتر همسرتان شود و بيش از پيش او را به محيط بيرون از خانه سوق دهد. درست است كه همسرتان به شما علاقه دارد اما لازم است بدانيد كه افراد معتاد مهارت‌هاي كنترل هيجان درستي ندارند و هنگامي كه با طرد عزيزانشان مواجه مي‌شوند بيش از پيش به مصرف مواد مي‌پردازند. در نتيجه به جاي اينكه همسرتان را طرد كنيد سعي كنيد به او نشان دهيد كه درك متقابلي از شرايط او داريد و بيشتر او را براي مراجعه به يك مركز تخصصي اعتياد تشويق كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در اين مورد بهتر است با مركز مشاوره روانشناسي در ارتباط باشيد.

منبع: رفتار با معتاد