اختلال تيك چيست؟

تيك يك اختلال عصبي است كه باعث حركت غيرعادي و مكرر جسمي مي‌شود. تيك مي‌تواند هر قسمتي از بدن را درگير كند اما در اكثر موارد روي صورت و پلك بروز پيدا مي‌كند. تيك براي هر فردي اتفاق مي‌افتد و يك حركت موقتي است. اما برخي مواقع تيك‌ها تبديل به اختلال مي‌شوند و شدت آن‌ها بيشتر مي‌شود. از شكل‌هاي مختلف تيك مي‌توان به چشمك زدن، ناله كردن، صاف كردن گلو، حركات شانه، حركات سر، فين فين كردن، حركت لب‌ها و غيره اشاره كرد.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه اختلالات رواني كليك كنيد.

انواع اختلال تيك

برخي از انواع اختلال‌هاي تيك به شرح زير هستند:

1. سندروم توره

سندروم توره به اين صورت است كه فرد علاوه بر داشتن چند تيك حركتي، حداقل يك تيك صوتي نيز داشته باشد. تيك‌هاي حركتي و صوتي مي‌توانند همزمان باهم رخ دهند و يا جدا باشند. تعداد دفعات تيك مشخص نيست و ممكن است در اين دوره شدت آن كم يا زياد شود. اختلال توره قبل از سن 18 سالگي بروز پيدا مي‌كند و براي تشخيص لازم است كه پس از شروع اولين تيك به مدت حداقل يكسال به طول بينجامد.

2. اختلال تيك كلامي يا حركتي مزمن

يكي از انواع تيك‌هاي كلامي يا حركتي در فرد بروز پيدا مي‌كند و به مدت حداقل يك سال با شدت كم و زياد ادامه پيدا مي‌يابد. اختلال تيك مزمن قبل از سن 18 سالگي شروع مي‌شود.

3. اختلال تيك موقت

تيك‌هاي پيچيده يا ساده حركتي و كلامي در فرد وجود دارد و از مدت ظهور تيك‌ها بيش از يك سال نگذشته است. اين اختلال نيز قبل از سن 18 سالگي شروع مي‌شود.

4. تيك‌هاي ساده

از تيك‌هاي ساده مي‌توان به حركاتي همچون چشمك زدن و صاف كردن گلو اشاره كرد. مدت زمان تيك‌هاي ساده معمولا بسيار كوتاه و در حد چند صدم ثانيه است.

5. تيك‌هاي پيچيده

تيك‌هاي پيچيده تركيبي از حركاتي همچون تكان دادن سر و چشمك زدن مي‌باشد. حتي در مواقعي ممكن است فرد به صورت ناخودآگاه حركات فرد ديگري را تقليد كند. تيك‌هاي پيچيده طولاني‌تر هستند و ممكن است تا چند ثانيه ادامه داشته باشند.

چه اختلالاتي همراه با اختلال تيك بروز پيدا مي‌‌كنند؟

امكان بروز برخي از اختلالات رواني در افراد مبتلا به اختلال تيك بيش از ساير افراد است. مثلا اين افراد به دليل داشتن تيك، مهارت‌هاي اجتماعي پاييني دارند و دچار مشكلات ارتباطي مي‌شوند. از ديگر اختلالات همراه با تيك مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

_ فوبيا

_ بيش فعالي همراه با نقص توجه

_ اختلال وسواس اجباري

_ اختلال اضطراب جدايي

_ اختلال اضطراب اجتماعي

براي آگاهي بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

آيا مي‌توان تيك‌ها را كنترل كرد؟

تيك به صورت غيرارادي اتفاق مي‌افتد اما برخي از افراد مبتلا گزارش داده‌اند كه مي‌توانند تيك‌هاي خود را سركوب كنند. البته براي سركوب تيك‌ها فشار و تنش بسيار زيادي را تحمل مي‌كنند. در نهايت اينكه تيك‌ها بايد آزاد شوند تا فرد از فشار و تنش رها شود.

عوامل موثر در شدت و كاهش اختلال تيك

برخي از عوامل موثر در شدت تيك‌ها عبارتند از:

1. عوامل موثر بر شدت تيك‌ها

_ استرس و اضطراب

_ خستگي

_ سركوب تيك

_ فكر كردن مداوم و تمركز زياد بر روي تيك

_ منقبض كردن عضلات بدن

2. عوامل موثر در كاهش تيك‌ها

_ آرامش رواني

_ تمركز بر يك موضوع ديگر

_ استراحت كردن

براي شناخت بيشتر در زمينه كنترل اضطراب كليك كنيد.

دلايل ابتلا به اختلال تيك

علت قطعي براي آن نمي‌توان مشخص كرد اما برخي تحقيقات نشان داده است كه عوامل زيستي عصبي در بروز اختلال تيك موثر هستند. براي مثال اين اختلال ممكن است در اثر فعال شدن غيرطبيعي بخشي از مغز به وجود بيايد. طي اين فرايند بخش‌هاي ديگر مغز نيز به درستي كار نمي‌كنند و باعث حركات غيرعادي و عجيبي همچون تيك مي‌شوند. همچنين تحقيقات نشان داده است كه مشكل در سطح ناقل عصبي دوپامين نيز در بروز تيك عصبي تاثير مي‌گذارد. رفتارگرايان بر اين باورند كه تيك در شرايطي ايجاد مي‌شود كه فرد احساس كند مورد توجه شديد ديگران قرار گرفته است.

درمان اختلال تيك

براي درمان اين اختلال از دو روش روان درماني و دارودرماني استفاده مي‌شود كه شامل موارد زير هستند.

1. روان درماني

يكي از بهترين روش‌هاي روان درماني، درمان شناختي رفتاري است. اين نوع روش درماني براي بسياري از اختلالات رواني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين درمان فرد ياد مي‌گيرد كه چگونه بدن خود را آرميده كند. همچنين درمانگر به فرد مي‌آموزد كه علائم تاثيرگذار در بروز تيك و شديد شدن آن را شناسايي كرده و آن‌ها را كنترل كند.

2. دارو درماني

برخي مواقع تيك به قدري شديد است كه براي كنترل آن نياز به دارودرماني است. معمولا پزشكان از داروهايي استفاده مي‌كنند كه سطح دوپامين را در مغز كاهش دهد. از اين داروها مي‌توان به رسپريدون، هالوپريدول، كلونيدين و گوانفاسين اشاره كرد. براي دريافت مشاوره در زمينه اختلالات تيك مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران تماس بگيريد.

منبع: اختلال تيك