الكتروشوك درماني چيست؟

الكتروشوك درماني يا ECT نوعي درمان روان پزشكي به كمك جريان الكتريكي است. در طي فرايند ECT جريان الكتريكي خفيفي به مغز بيمار وارد مي‌شود كه تشنجات خفيفي را ايجاد مي‌نمايد. اين امر بر سطوح انتقال دهنده‌هاي عصبي شيميايي مغز تأثير مي‌گذارد و مي‌تواند علائم برخي اختلالات رواني نظير اسكيزوفرني يا افسردگي را كاهش دهد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه علائم افسردگي كليك كنيد.

موارد استفاده از الكتروشوك درماني

استفاده از ECT مي‌تواند براي برخي از اختلالات شديد رواني مفيد باشد و به كاهش علائم و نشانه‌هاي موجود در آن‌ها كمك كند. از جمله اختلالاتي كه در آن از الكتروشوك درماني استفاده مي‌شود مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

1. كاربرد الكتروشوك درماني در افسردگي شديد

ابتلا به اختلال افسردگي اساسي براي بسياري از افراد مي‌تواند نوعي تجربه گذرا باشد. اما در برخي ديگر كه زمينه ژنتيكي اختلالات رواني را دارند و يا از نظر محيطي حمايت كافي دريافت نمي‌كنند مي‌تواند به يك مشكل بسيار جدي و بحراني تبديل شود. الكتروشوك درماني معمولاً براي مبتلايان به اختلال افسردگي اساسي كه دچار علائم روان پريشي شده‌اند و يا آن‌هايي كه با افكار خودكشي شديد دست و پنجه نرم مي‌كنند تجويز مي‌شود.

2. كاربرد الكتروشوك درماني در افسردگي مقاوم به درمان

نوعي از افسردگي وجود دارد كه به هيچ دارو يا درمان روان شناختي پاسخ نمي‌دهد. اين مشكل كه تحت عنوان افسردگي مقاوم به درمان شناخته مي‌شود يكي از مواردي است كه اغلب براي آن ECT تجويز مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه دارو و درمان كليك كنيد.

3. كاربرد الكتروشوك درماني در درمان مانياي شديد

مانيا يكي از علائم اختلال دو قطبي است كه در آن فرد احساس سرخوشي شديد، بي‌قراري و بيش فعالي را تجربه مي‌كند. از جمله ديگر علائم مانيا مي‌توان به ناتواني در تصميم‌گيري، تكانشگري، افزايش رفتارهاي پرخطر، سوءمصرف مواد و روان پريشي اشاره كرد. پزشكان معمولاً براي كساني كه علائم مانيا را با شدت بسياري تجربه مي‌كنند و نتيجه درماني كمتري از داروهاي روانپزشكي مي‌گيرند اين دارو را تجويز مي‌كنند.

براي شناخت بيشتر در زمينه اختلال دوقطبي كليك كنيد.

4. كاربرد الكتروشوك درماني در درمان وضعيت كاتاتونيك

كاتاتونيا نوعي وضعيت حركتي خاص است كه در برخي اختلالات رواني نظير اسكيزوفرنيا ديده مي‌شود. از جمله علائم وضعيت كاتاتونيك مي‌توان به كاهش حركات خودآيند، بروز حركات عجيب و غريب يا مومي شكل اشاره كرد. در بسياري از موارد پزشكان براي بيماران با ويژگي‌هاي كاتاتونيك الكتروشوك درماني را تجويز مي‌كنند.

5. بي‌قراري و پرخاشگري در افراد مبتلا به دمانس

دمانس يا زوال عقل يكي از وضعيت‌هاي رايجي است كه معمولاً در دوران سالمندي اتفاق مي‌افتد. اين مشكل معمولاً به سختي درمان مي‌شود و تأثيرات منفي بسياري روي زندگي فرد مي‌گذارد. در برخي موارد ممكن است درمانگران براي بهبود وضعيت دمانس در فرد جلسات شوك درماني را پيشنهاد دهند.

عوارض جانبي استفاده از درمان با شوك الكتريكي

امروزه متخصصان بر اجراي ECT نظارت دقيق‌تري دارند و با استفاده از داروهاي بيهوشي به بيمار كمك مي‌كنند تا مشكلات كمتري را تجربه كنند. از جمله عوارض جانبي رايجي كه ممكن است پس از دريافت شوك به وجود آيد مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

1. احساس گيجي

گيجي و سردرگمي يكي از رايج‌ترين عوارضي است كه افراد بلافاصله پس از دريافت ECT احساس مي‌كنند. منظور از گيجي اين است كه فرد ممكن است زمان و مكان را گم كند و نسبت به اتفاقات پيرامون خود آگاهي چنداني نداشته باشد. اين تجربيات ممكن چند دقيقه تا چند ساعت پابرجا بمانند. اما تداوم يافتن آن‌ها براي چند روز تا چند هفته معمولاً به ندرت اتفاق مي‌افتد. اين علامت معمولاً در افراد سالمند بيش از ديگران بروز مي‌يابد.

2. از دست دادن حافظه

درمان با شوك الكتريكي در بسياري از موارد مي‌تواند به فراموشي پس گستر منجر شود. در اين شرايط فرد وقايعي كه درست قبل از انجام ECT رخ داده است را به ياد نمي‌آورد و آن‌ها را فراموش مي‌كند. در اكثر افراد اين مشكل با گذشت چند ماه پس از دريافت شوك بهبود مي‌يابد و برطرف مي‌شود.

3. عوارض فيزيكي

دريافت شوك الكتريكي در كنار عوارض ذهني مي‌تواند پيامدهاي جسماني خاصي را نيز به همراه داشته باشد. از جمله اين پيامدها مي‌توان به حالت تهوع، سردرد، دردهاي عضلاني و احساس ناراحتي در ناحيه فك اشاره كرد. در صورت تجربه هر يك از اين موارد موضوع را با پزشك خود در ميان بگذاريد. در اكثر موارد مصرف برخي داروها مي‌تواند به از بين رفتن عوارض فيزيكي ناشي از الكتروشوك درماني كمك كند.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه الكتروشوك درماني مي‌توانيد از مشاوره تلفني بهره ببريد.

آنچه در جريان الكتروشوك درماني اتفاق مي‌افتد

پس از اينكه بيمار داروي بيهوشي دريافت كرد و هشياري خود را از دست داد، پزشك دكمه‌اي را روي دستگاه ECT فشار مي‌دهد. اين كار باعث مي‌شود كه جريان الكتريكي خفيف از طريق الكترودهايي كه روي سر قرار گرفته وارد مغز شود و از آن عبور نمايد. اين جريان الكتريكي نوعي تشنج خفيف را نيز ايجاد مي‌كند كه چيزي كمتر از 60 ثانيه طول مي‌كشد. به دليل دريافت داروي بيهوشي و شل كننده‌هاي عضلاني هنگام دريافت شوك هيچ علامت بيروني در ظاهر فرد ديده نمي‌شود. تنها نشانه بيروني در فرايند درمان تكان خوردن ريتيميك عضلات اطراف مچ پا است.

سؤالات متداول

– آيا ECT درمان تأييد شده‌اي است؟

بله. استفاده از شوك الكتريكي درماني است كه توسط انجمن‌هاي علمي نظير انجمن روانپزشكي آمريكا مورد تأييد قرار گرفته است. با اين حال بايد توجه داشت كه اين روش تنها در موارد خاص به كار مي‌رود و استفاده آن به عنوان خط اول درمان اختلالات رواني توصيه نمي‌شود. براي دريافت مشاوره در زمينه الكتروشوك درماني مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران تماس بگيريد.

منبع: الكتروشوك درماني