حمله خواب يا ناركولپسي چيست؟

ناركولپسي يكي از انواع اختلالات خواب است كه بر كنترل خواب و بيداري تأثيرگذار مي‌باشد. افراد مبتلا به حمله خواب در طول روز زياد و بدون كنترل مي‌خوابند. اين ميل ناگهاني و مقاومت ناپذير به خواب ممكن است درهنگام هر فعاليت و در هر زماني در روز رخ دهد. ناركولپسي ممكن است در هر سني آشكار شود اما معمولا در سن 15 تا 25 سالگي شروع مي‌شود و پس از 60 سالگي كاهش مي‌يابد. در بسياري از موارد حمله خواب قابل تشخيص و درمان نيست. همچنين علاوه بر بزرگسالان كودكان و نوجوانان هم مستعد ابتلا به اين اختلال هستند.

در يك چرخه خواب معمولي ما در ابتدا وارد مراحل اوليه خواب، سپس مراحل خواب عميق‌تر و در آخر وارد مرحله حركت سريع چشم (REM) مي‌شويم. افرادي كه از ناركولپسي رنج مي‌برند، تقريبا بلافاصله در چرخه خواب قرار مي‌گيرند.

چه دلايلي باعث ناركولپسي مي‌شود؟

علت اين بيماري شناخته شده نيست، اما دانشمندان ژن‌ها و ناهنجاري‌هايي در نقاط مختلف مغز را شناسايي كرده‌اند كه با اين اختلال مرتبط هستند. اين ژن‌ها وظيفه توليد مواد شيميايي در مغز را دارند كه مربوط به سيگنال‌هاي خواب و بيداري هستند. همچنين ناركولپسي ممكن است به علت كمبود توليد ماده شيميايي به نام هيپوكرتين توسط مغز رخ دهد. هيپوكرتين مسئول تحريك، بيداري و اشتها است كه ترشح آن باعث بيدار ماندن بهنجار ارگانيسم در طول روز مي‌شود و كساني كه اختلال حمله خواب دارند ميزان توليد اين ماده در مغز آن‌ها كمتر است.

براي آگاهي بيشتر در زمينه مشكلات خواب كليك كنيد.

علائم حمله خواب

از علائم حمله خواب مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1. توهم

برخي افراد مبتلا به حمله خواب گاهي اوقات و بدون دليل احساس خوشي، سرزندگي، ترس، توهم‌هاي ديداري و شنيداري مي‌كنند. اين توهمات مي‌تواند در هنگام خواب و بيداري رخ دهد.

2. خواب كوتاه

يك دوره زماني بسيار كوتاه از خواب است كه هنگام انجام فعاليت‌‌ها مثل صحبت كردن، ورزش، راه رفتن و حتي رانندگي اتفاق ميا‌فتد و فرد پس از بيداري، چيزي به خاطر نمي‌آورد.

3. بيداري در شب از علائم حمله خواب

افراد مبتلا به حمله خواب ممكن است در طول شب دچار بي‌خوابي، گرگرفتگي، افزايش ضربان قلب و افزايش سطح هوشياري گردند.

4. كاهش ناگهاني تن ماهيچه‌اي

اين وضعيت، كاتاپلكسي نام دارد و مي‌تواند باعث ايجاد برخي تغييرات فيزيكي از جمله لكنت زبان تا ضعف كامل ماهيچه‌ها شود و ممكن است تا چند دقيقه طول بكشد. كاتاپلكسي غيرقابل كنترل است و بر اثر احساسات شديدي مانند خنده يا هيجان و يا گاهي ترس، تعجب و يا خشم اتفاق مي‌افتد.

5. فلج خواب از علائم حمله خواب

افراد مبتلا به حمله خواب اغلب توانايي حركت يا صحبت هنگام خواب يا بيداري را ندارند. زمان آن معمولا كوتاه است و از چند ثانيه تا چند دقيقه مي‌باشد. ممكن است فرد از اين وضعيت آگاه باشد اما به سختي آن را به ياد بياورد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان بي خوابي كليك كنيد. 

نحوه تشخيص ناركولپسي يا حمله خواب

بر اساس راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني فرد خواب آلودگي مفرط با نفود خواب (REM) در حالت بيداري دارد كه اين دوره‌ها بايد حداقل 3 بار در هفته و در مدت 3 ماه رخ دهد. پس از تشخيص اوليه، ممكن است پزشك شما را به متخصص خواب براي ارزيابي بيشتر ارجاع دهد كه لازم است فرد يك شب براي بررسي روند خواب در مركز بماند. 

1. تاريخچه خواب

پزشك اطلاعاتي راجع به تاريخچه خواب شما جمع آوري مي‌كند و از طريق تكميل پرسشنامه و پرسيدن سوالات كوتاه ميزان خواب آلودگي شما را اندازه گيري مي‌كند. براي مثال، شما در يك مقياس عددي نشان مي‌دهيد كه چقدر احتمال دارد كه در وضعيت‌هاي خاصي مثل راه رفتن تمايل به خواب داشته باشيد.

2. پيشينه خواب

ممكن است پزشك از شما بخواهد تا يك يادداشت روزانه از برنامه خواب خود را به مدت يك يا دو هفته يادداشت كنيد. اغلب، علاوه بر اين گزارش خواب، پزشك از شما مي‌خواهد كه يك اتيگراف بپوشيد. اين دستگاه مانند يك ساعت مچي است كه دوره‌هاي فعاليت و استراحت را اندازه گيري مي‌كند. همچنين يك اندازه گيري غيرمستقيم از زماني كه خواب هستيد را نشان مي‌دهد.

تست خواب پلي سومنوگرافي

اين تست، سيگنال‌هاي مختلفي را در طول خواب و با استفاده از نصب الكترودهايي بر روي سر اندازه گيري مي‌كند. براي اين تست، شما بايد يك شب را در يك مركز پزشكي بستري شويد. اين آزمايش فعاليت الكتريكي مغز، قلب و حركت ماهيچه‌هاي فرد و ميزان تنفس را اندازه گيري مي‌كند.

چگونگي درمان حمله خواب

حمله خواب درمان قطعي ندارد اما با رعايت يك سري موارد و پيگيري مستمر توسط پزشك مي‌توان آن را كنترل كرد كه بهترين راه تغيير سبك زندگي و ايجاد چند عادت موثر است. توجه داشته باشيد كه براي داشتن يك سبك زندگي سالم لازم است تا موارد زير را رعايت كنيد.

_ به طور منظم ورزش كنيد و رژيم غذايي سالمي در پيش بگيريد.

_ از مصرف كافئين، الكل و سيگار اجتناب كنيد.

_ اگر هنگام ظهر تصميم به خوابيدن گرفتيد از چرت‌هاي كوتاه مدت بهره ببريد.

_ احساسات خود را كنترل كنيد و آرامش داشته باشيد.

_ در صورتي كه اطرافيان مي‌توانند به شما كمك كنند آن‌ها را از مشكل خود آگاه سازيد.

_ از مصرف داروهايي كه باعث خواب آلودگي شما مي‌شود بپرهيزيد.

_ كارهاي سنگين خود را به بخش‌هايي تقسيم كرده و آن‌ها را سبك تر كنيد.

1. كمك گرفتن از روانشناس

افرادي كه دچار اختلال ناركولپسي هستند ممكن است به خاطر شرايطي كه دارند سعي كنند از ديگران دوري كنند و گوشه گير شوند. در اين شرايط فرد مستعد ابتلا به اختلال افسردگي مي‌شود. همچنين ممكن است كه فرد در انجام فعاليت‌هاي روزمره نيز دچار مشكل شود كه در اين صورت فرد نياز به مشاوره درماني و يا گروه درماني دارد. براي اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

2. تاثير دارودرماني 

داروهايي مانند آمفتامين كه به نوعي داروي محرك تلقي مي‌شوند در كاهش علائم حمله خواب مانند كاتالپسي موثر بوده و آن را كاهش مي‌دهند. همچنين داروهايي كه براي درمان افسردگي بكار مي‌روند ممكن است تاثيرگذار باشند. توجه داشته باشيد كه دارو درماني بايد در كنار مشاوره روانشناسي و تغيير شيوه و سبك زندگي رخ دهد. براي دريافت مشاوره در زمينه حمله خواب مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران تماس بگيريد.

منبع: حمله خواب چيست